ADVERTISEMENT
१० बैशाख २०७८, शुक्रबार
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
  • Login
  • गृहपृष्‍ठ
  • समाज
  • राजनीति
  • अर्थ
  • विचार
  • अन्तर्वार्ता
  • स्वास्थ्य
  • विश्व
  • साहित्य
  • कला
  • खेलकुद
  • इ-पत्रिका
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
१० बैशाख २०७८, शुक्रबार
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
No Result
View All Result

पार्टी, पेसा र पत्रकार

by चितवन पोष्ट
२०७० फाल्गुन १९, सोमबार ०२:५६ गते
in विचार
0
Chitwan Post
0
SHARES
Share on FacebookShare on Twitter

-धु्रवराज अधिकारी
२०४७ सालपछिको समयमा नेपालमा सञ्चारमाध्यमको विस्तार तीव्र गतिमा भएको पाइन्छ । नेपालमा छापा माध्यमसँगसँगै पछिल्लो समय एफएम रेडियोको संख्या पनि उल्लेख्य रहेसँगै श्रमजीवी पत्रकारको संख्या पनि ह्वात्तै बढेको छ । विश्वव्यापी विज्ञानको नियमभन्दा फरक पत्रकारिता पनि रहन सक्ने कुरै भएन । त्यसैले, सञ्चारमाध्यम र पत्रकारको संख्या वृद्धिसँगै पत्रकारमा हुनुपर्ने गुणमा कमी आएको प्रस्ट अनुभव गर्न सकिन्छ । परिमाण बढ्दा गुणस्तर घट्नु स्वाभाविक पनि हो र गुणस्तर घट्दा पेसामा नै विकृति बढ्नु झन् स्वाभाविक हो । पछिल्लो समयमा पत्रकारितामा अनुशासनको पनि कमी देखिन थालेको छ । पत्रकारितामा वर्ग वा श्रेणी केही छैन । लामो समयदेखि पत्रकारिता गर्दै यसैमा खारिएका पत्रकार र भर्खरै पत्रकारिता सुरू गरेका पत्रकारबीचमा पनि कहीँ कतै भिन्नता देखिँदैन । उल्टै पछिल्ला पत्रकारहरुको रवाफ बढी देखिन्छ । पत्रकार सुन्दा मात्र पत्रकारजस्तो हुँदै गइरहेका छन् ।
स्वतन्त्र रुपमा काम गर्नुपर्ने पत्रकारका विभिन्न पार्टीसँग सम्बन्धित आ–आप्mना संगठनहरु छन् । यसरी खोलिएका पत्रकारका संगठनले प्रायः पार्टीका भातृ संस्था वा शुभेच्छुक संस्थाका रुपमा काम गर्ने गरेको देखिएको छ । पत्रकारलाई राज्यको चौँथो अंगका रुपमा हेर्ने गरिएको भए पनि पत्रकारको गुण र दोषको आधारमा अहिलेका दिनमा त्यो सम्मान पाउनबाट अधिकांश पत्रकारहरु चुकेका छन् । पत्रकारहरुको हकहितका लागि भनेर खोलिएका संस्थाहरुले पनि पत्रकारहरुको हित गर्न सकेको देखिएको छैन । पत्रकारका जिम्मेवार सदस्यहरुले पनि संस्थाको निर्वाचनको समयमा जुन भावनाबाट प्रेरित भएर पत्रकारको हितको कुरा गर्छन्, त्यो लामो समयसम्म टिकाउन नसकेको कटु यथार्थ हाम्रो सामु छर्लङ्ग छ । पत्रकारहरुको हकहितका लागि भनेर खोलिएको संस्थामा प्रतिनिधित्व गर्ने पत्रकारहरुले श्रमजीवी पत्रकारका पक्षमा भन्दा आप्mनो व्यक्तिगत स्वार्थका लागि वा पार्टीको काम गर्ने परिपाटीका कारण श्रमजीवी पत्रकारहरुको अवस्थामा सुधार आउन नसकेको हो । आफूलाई पार्टीमा पनि सक्रिय बनाई राख्न पत्रकार कम र पार्टी कार्यकर्ता बढी हुन खोज्नु स्वयं आप्mनै लागि पनि हानिकारक बन्न सक्ने तथ्य सम्बन्धित पत्रकारले नबुझेसम्म उनीहरुबाट समाजले धेरै न्याय र अन्यायका कुरा सोच्नु व्यर्थ छ । पत्रकारिताको मर्यादामा वृद्धि हुन नसक्नुका पछाडि हामीले कस्ता व्यक्तिलाई पत्रकारको सदस्य बनाउँदै छौँ भन्ने कुरा नै मह¤वपूर्ण हुन जान्छ । केही पत्रकारहरु पत्रकारितामा मात्र सीमित रहनेलाई मात्र पत्रकारको सदस्यता दिनुपर्ने मान्यता राख्छन्, जुन व्यवहारतः गलत देखिन्छ । पत्रकार पनि यही समाजको एउटा सदस्य हो । पत्रकारका पनि पारिवारिक जिम्मेवारी हुन्छन् र तिनका पनि परिवार हुन्छन् । प्रश्न यहाँनेर उठ्छ, पत्रकारितासँगै अरु पेसा अँगाल्दा पत्रकार हुन नसक्ने वा पत्रकार महासंघको सदस्यका लागि अयोग्य हुने अनि पत्रकारिता पेसाले मात्र परिवार पाल्न नसकिने । त्यसो भए गर्ने के त ? एउटा पत्रकारले आप्mनो क्षमताअनुसार अन्य पेसा वा व्यवसाय गर्न नपाउने हो भने उसको योग्यता र क्षमताको आधारमा पारिश्रमिक पाउनु पर्ने हो कि होइन त ? अहिलेको समयमा आप्mनो योग्यता र क्षमताको आधारमा पारिश्रमिक पाउने पत्रकार कति होलान् त ?
कुनै एउटा पार्टीको भातृ संस्थाका रुपमा संगठित संस्थामा त्यस खाले पत्रकारले प्रवेश पाए पनि पत्रकार महासंघको सदस्यता यस प्रकारका पत्रकारले नपाउनु पर्ने हो । तर दुर्भाग्य, पत्रकार महासंघको सदस्यता वितरणको तथ्यांक पनि त्यति निष्पक्ष छैन । पत्रकारिताभन्दा पनि पार्टी सदस्यता नै पत्रकार महासंघको सदस्यता वितरणको आधार बनेको अनुभव हुँदैछ । यस्तो अवस्थाका पत्रकारहरु श्रमजीवी पत्रकार वा पार्टी पत्रकारिता कतातिर संवेदनशील बन्लान् त ? अनि कसरी उठ्छ, श्रमजीवी पत्रकारको आवाज ? व्यावसायिक पत्रकारिता गर्ने पत्रकारहरुमा नै अध्ययनको कमी छ । पत्रकारिताजस्तो मर्यादित पेसामा आउनका लागि त झन् धेरै अध्ययनको आवश्यक हुनुपर्ने हो, तर त्यसो भएको देखिँदैन, पढेका भन्दा नपढेका पत्रकार नै धेरै छन् हामीकहाँ । त्यसैले पनि त्यस्ता पत्रकारहरुलाई पत्रकारितामा टिकिरहन एउटा पार्टीको फेरो समाइरहन आवश्यक पर्ने हुन्छ । अनि आपूmले एउटा पार्टीको फेरो समाएपछि अरु फेरो समाउनेहरुको माया लागेर आउनु पनि स्वाभाविक हो । र, त्यस्ता पत्रकारहरु जिम्मेवार पदमा पुगेपछि पनि पहिलेको स्वभाव रहिरहनु स्वाभाविक पनि हो ।
पत्रकारितामा पार्टी प्रभावको आकार आवश्यकताभन्दा धेरै बढी देखिन थालेको छ । त्यही अनुपातमा सदस्यता वितरणमा पनि चलखेल भएको छ । पत्रकार महासंघको जिम्मेवार पदमा रहेका व्यक्ति स्वयं पनि राजनीतिक पूर्वाग्रहमा विवादमा तानिएर नराम्रो कुराको सन्देशवाहक बन्न पुगेका छन् । पत्रकार हुनुको हिसाबमा पार्टीलाई सांकेतिक रुपमा सहयोग गरे पनि पार्टी प्रतिनिधिकै रुपमा काम गर्न खोज्नु सर्वत्र निन्दाको विषय हो । हामीले सोचेको पत्रकारिता त पार्टीभन्दा धेरै परको हो । न्याय र अन्यायबीचको पत्रकारिता हो, सही र समयको सूचनाको पत्रकारिता हो । पक्ष÷विपक्षभन्दा केही परको पत्रकारिता खोजेको हो, जुन वर्तमान अवस्थामा पाउन गाह्रो रहेछ । पार्टीभन्दा पर पनि पत्रकार हुन सक्छन् भन्ने तथ्य धेरै पत्रकारलाई नै थाहा नभएको जस्तो देखिएको छ, यो आजको यथार्थ हो । पत्रकारको संख्या अंक गणितीय हिसाबले धेरै वा थोरै हुनुले फरक पार्दैन, तर योग्य र अयोग्य हुनुले भने धेरै नै फरक पार्छ । पत्रकार महासंघमा कुन पक्षको संख्या कति पुग्यो, यो ठूलो कुरा हैन र बनाउन पनि हुँदैनथ्यो । कुन क्षमताको व्यक्ति पत्रकार महासंघको सदस्य भयो भन्ने कुरा नै ठूलो कुरा हुनुपथ्र्यो, तर भएन । पत्रकारका भिन्नभिन्न संगठनहरु बीचमा पक्ष र प्रतिपक्षको जस्तो व्यवहार देखिन्छ । पत्रकार महासंघको अहिलेसम्मको गतिविधि र त्यसलाई राजनीतिसँग जोडेर हेर्दा पत्रकार महासंघको नेतृत्वलाई पत्रकारिता पेसाप्रतिको घट्दो आकर्षणका रुपमा हेरिएको छ, जसलाई रोक्न कठिन हुनेछ । विगत तीन–चार महिनादेखि नै पत्रकारका एकथरी सदस्यहरु आप्mना समर्थक सदस्यको संख्या बढाउन मरिमेटेर लागेका छन् । यसले परिणाम स्वाभाविक आँकलन गर्न सकिन्छ । यो चक्र फेरि यसरी नै घुमिरहन्छ, अनि पत्रकारितालाई पेसा भन्ने कि राजनीति ? कुरा यहीँनेर अडिन्छ ।
पत्रकारको अवस्था सुधारका निम्ति कठोर साहस र संघर्ष भएको पत्रकार नेतृत्व पाउन गाह्रो रहेछ । पत्रकारहरुको चरित्र, आचरण र योग्यताका बारेमा बहस हुन आवश्यक छ । आप्mनो हातमा भएको कापी, कलम र माइक विकृति र अन्यायका विरूद्धमा लेख्न र बोल्नका लागि हो भन्ने कुरा पत्रकारले बुभ्mन जरूरी छ । पत्रकारको चरित्रका बारेमा बहस वा टीका–टिप्पणी गर्ने साहस सबैसँग नहोला, तर त्यसो भन्दैमा पत्रकारितालाई गलत तरिकाले उपयोग गर्ने पत्रकार पनि सजिलै उम्कन सक्छन्, यो भने हुँदै होइन । केही पत्रकारले आप्mनो हातमा भएका कापी र कलमको दुरूपयोग गर्न खोजेको पनि कहीँ कतै सुन्ने गरिएको छ । जसको दीर्घकालीन असर स्वयं ऊमाथि त परिरहेको हुन्छ नै, त्यसबाहेक समग्र पत्रकारको आदर्शमा नै नकारात्मक असर परिरहेको हुन्छ । पछिल्लो समयमा आइपुग्दा केही पत्रकारको आचरणका कारणले सार्वजनिक रुपमा सम्मान कमाएका पत्रकारहरुलाई पनि अप्ठ्यारो पारिरहेको छ । पत्रकारको हैसियतले पाएको सम्मान मह¤वपूर्ण सावित हुन गाह्रो भैरहेको छ । सम्पूर्ण पत्रकार जगतको आदर्श र उनीहरुप्रतिको दृष्टिकोणमा बिस्तारै परिवर्तन हुँदैछ । पत्रकारहरु विभिन्न शक्तिकेन्द्रहरुद्वारा प्रभावित हुने गरेको आरोप बढ्दै गइरहेको छ । अब छाया पत्रकार हुनुका नाताले मात्र यस्ता गलत मात्यतालाई भत्काउन सक्ने सम्भावना देखिँदैन ।

Related Posts

स्ट्रबेरी फल : एक चर्चा

कोरोना जोखिममा नेपाल, भारत र भावी परिणाम

स्ट्रबेरी फल : एक चर्चा

स्ट्रबेरी फल : एक चर्चा

यौन शिक्षा र विद्यालय

यौन शिक्षा र विद्यालय

Discussion about this post

अन‌ि यो पनि

देशभर १४१ जनामा कोभिड–१९ को सङ्क्रमण पुष्टि
प्रमुख समाचार

थप दुई हजार ४२८ जनामा कोरोना सङ्क्रमण पुष्टि

काठमाडौँ । नेपालमा पछिल्लो २४ घन्टामा थप दुई हजार ४२८ जनामा कोरोना भाइरस सङ्क्रमण पुष्टि भएको छ । योसँगै नेपालमा...

Read more
टी–ट्वान्टी क्रिकेटमा नेपालद्वारा मलेसिया पराजित

टी–ट्वान्टी क्रिकेटमा नेपालद्वारा मलेसिया पराजित

सुकुमबासीलाई लालपुर्जा : रत्ननगरमा जग्गा नापजाँच सुरु

सामाजिक समावेशीकरणका लागि कार्यदल

सुकुमबासीलाई लालपुर्जा : रत्ननगरमा जग्गा नापजाँच सुरु

सुकुमबासीलाई लालपुर्जा : रत्ननगरमा जग्गा नापजाँच सुरु

Chitwan Post

औद्योगिक क्षेत्रमा ४८ प्रतिशत वैदेशिक लगानी

साइट नेभिगेशन

  • अन्तर्वार्ता
  • अर्थ
  • कला
  • खेलकुद
  • पाठक पत्र
  • प्रदेश
  • प्रमुख समाचार
  • प्रविधि
  • राजनीति
  • वाग्मती
  • विचार
  • विश्व
  • शिक्षा
  • समाचार
  • समाज
  • सम्पादकीय
  • साहित्य
  • स्वास्थ्य

सम्पर्क

चितवन पोष्ट प्रकाशन प्रा. लि.
भरतपुर-१०, विद्युतरोड, हाकिमचोक
फोन : ०५६-५९५६२१ , ०५६-५९५६२४

विज्ञापनको लागि सम्पर्कः
९८६४२८०३१३, ९८६४२८०३१४, ९८५५०५१०९२
इमेल : [email protected]

शाखा कार्यालयहरु

सौराहाचोक,टाँडी, फोनः ९८५५०८०२९१ (होमनाथ सापकोटा)
पर्सा: ९८४५१६०२९५ (प्रमिला अर्याल)
चनौली : ९८६५००५५९७ (रामशरण गैरे)
कावासोतीः ९८४३४०२६४४ (विन्दु न्यौपाने)
धादिङबेसीः ०१०–५२०६६५
दमौलीः ०६५–५६०८३९
डुम्रेः ०६५–६९०८०६
त्रिशूलीः ०१०–५६०५४७,९८५१०१४३९१

  • हाम्रो बारेमा
  • सम्पर्क
  • बिज्ञापन

© २०२० चितवन पोष्ट - दैनिक समाचार पत्र | सर्वाधिकार सुरक्षित । वेब तथा होस्टिङ सेवा: नमस्टेक

No Result
View All Result
  • गृहपृष्‍ठ
  • समाज
  • राजनीति
  • अर्थ
  • विचार
  • अन्तर्वार्ता
  • स्वास्थ्य
  • विश्व
  • साहित्य
  • कला
  • खेलकुद
  • इ-पत्रिका

© २०२० चितवन पोष्ट - दैनिक समाचार पत्र | सर्वाधिकार सुरक्षित । वेब तथा होस्टिङ सेवा: नमस्टेक

Welcome Back!

Sign In with Facebook
OR

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In