ADVERTISEMENT
१३ माघ २०७७, मंगलवार
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
  • Login
  • गृहपृष्‍ठ
  • समाज
  • राजनीति
  • अर्थ
  • विचार
  • अन्तर्वार्ता
  • स्वास्थ्य
  • विश्व
  • साहित्य
  • कला
  • खेलकुद
  • इ-पत्रिका
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
१३ माघ २०७७, मंगलवार
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
No Result
View All Result

अनशन, पिण्ड र भ्रष्टाचार

by चितवन पोष्ट
२०७० माघ २५, शनिबार ०३:३३ गते
in विचार
0
Chitwan Post
0
SHARES
Share on FacebookShare on Twitter

-केशव भट्टराई
नेपालमा अनशन बस्ने प्रचलन परापूर्वकालदेखि नै चल्दै आएको हो । अनशन आहार त्यागेर बसिने उपवास हो । पीर–मर्का, अन्याय–अत्याचारविरूद्ध असन्तोष व्यक्त गर्ने उद्देश्यले गरिने विरोधको शैली पनि अनशन हो । यो अब एउटा शक्तिशाली नैतिक अस्त्र पनि हो । तर, अनशनकारीको माग पूरा भएका थोरैमात्र उदाहरण छन् । राज्यले अनशनकारीको माग पूरा गर्ने प्रतिबद्धता जनाए पनि कार्यान्वयन नभएका दृष्टान्त पनि हामीसँग छन् । नेपालमा बेथितिको कुनचाहिँ कुरा छैन ? अनशनको बाटो रोज्नुपर्ने कुन क्षेत्र छैनन् होला ? विडम्बना यो छ कि अनशनजस्तो कठोर उपवास रोजेर महिनौँ दिनसम्म बस्दा पनि माग पूरा हुँदैन । न्याय मिल्दैन । पूरा हुने भनिएका माग कार्यान्वयन हुँदैनन् ।
गोरखाका नन्दप्रसाद अधिकारी दम्पतीले अनशन थालेको महिनौँ भइसकेको छ । उनीहरुका श्रीसम्पत्ति, घरपरिवार लथालिङ्ग र भताभुङ्ग भए । शरीरमा हाड र छालामात्र बाँकी रहे । तर, उनीहरुले न्याय पाउन सकेनन् । छोराका हत्याराहरुलाई कानुनी कारबाहीको माग राख्दा उनीहरु स्वयं मर्न थालिसके । उनीहरुलाई न्याय मिलेन, शान्ति मिलेन र सान्त्वनासमेत मिलेन । निर्दोषलाई कानुन लाग्ने यो देशमा दोषीहरुलाई कानुनले छुनसम्म सकेन । अधिकारी दम्पतीजस्ता सयौँ परिवार न्यायको भीख मागेर हिँडेका छन् । उनीहरुलाई कहिल्यै चैन मिलेन । युद्वका नाममा हजारौँ जनताका छोराछोरीहरुलाई बलि दिइयो । निर्दोष नागरिकको अनाहकमा ज्यान लिइयो । तर, हत्याराहरुले रगतको मूल्य चिनेनन् । सरकार हत्याराहरुलाई सलाम ठोकेर जनताको शासन गरिरहेछ । यहाँ कानुनी राज, न्याय र अधिकार एउटा दन्तेकथाजस्तै बन्न थालेको छ ।
गाउँदेखि नै भ्रष्टाचार फस्टाउन थालेपछि चार वर्षअघिदेखि भ्रष्टाचारविरूद्ध आवाज उठाउँदै आएकी महोत्तरीकी शारदा भूसाल झाले पनि खुलामञ्चमा मौन अनशनमा बसिन् । भ्रष्टाचारीको काजकिरिया गरेर पिण्डसमेत दिइन् । उनको अनशनले खासै अखबारका पाना भरिएनन्, सर्वसाधारणले उतिसारो चासो देखाएनन् र सरकारले मह¤व नै दिएन । तर, उनले तेह्र दिनसम्म भ्रष्टहरुको विधिपूर्वक किरिया गरी श्राद्ध गरेर अनशन तोडिन् । शारदाको सांकेतिक श्राद्धबाट भ्रष्टहरुले त पिण्ड खाए, अर्थात् भ्रष्टहरु नैतिक रुपमा मृत्यु वरण गरेका छन् । उनीहरुको कुनै अस्तित्व छैन । पितृहरुलाई त श्रद्धापूर्वक वर्षमा एकचोटि श्राद्धमा पिण्ड चढाइन्छ । पितृहरुको आत्माको चिरशान्तिको कामना गर्दै सबैले स्मरण गर्दछन् । तर, भ्रष्टहरु मर्नुअघि नै पिण्ड खाइसके ।
अनशनमा दम हुँदोरहेछ भन्ने त प्रा.डा. गोविन्द केसीले पुष्टि गरिदिए । अहिले डा. केसी नेपालका गान्धीका रुपमा छाए । केसीको दुई हप्ते अनशनले माफियाहरुलाई झस्काए पनि माफियातन्त्र नियन्त्रण हुनेमा आशंका छ । सरकारले सहमति गर्ने तर कार्यान्वयन नगर्ने रोग त छँदैछ । नेपालमा अनशनको मह¤व नै राज्यले बुझ्न सकेको छैन । आमरण अनशन विरोधको अन्तिम उपाय हो । तर, यही उपायको सहारा लिएर जीवन नै अन्त्य हुने बेलासम्म पनि पीडितले न्याय पाउन सक्दैनन् । हाम्रो देशको न्यायप्रणाली नै यति कमजोर छ कि न्यायको पखाईमा रहँदारहँदै पीडितको मृत्यु भएका धेरै छन् । हजुरबाको पालाको मुद्दा नातिको पालामा सुनुवाइ भएको र दाजुभाइको अंश मुद्दाको फैसला हुनुअघि नै दाजुभाइ नै मिलेर मुद्दा फिर्ता लिनु परेको उदाहरण त कति छन् कति ।
पहुँच र प्रभाव हुनेहरुको मुद्दाको फैसला चाँडै हुने र सर्वसाधारणको वर्षौंसम्म पेन्डिङमा रहने प्रवृत्ति छ । नियम–कानुनको पालना गर्ने निमुखाहरुले नै हो । शक्ति र भक्ति हुनेहरुका हकमा नियम मिचे पनि फरक पर्दैन । यहाँ निर्दोषहरु नै मर्ने हुन् । पीडितहरुलाई नै पीर–मर्का पर्ने हो । नियम लागू हुने नै सीधासादाका लागि हो । एउटा सरकारी कार्यालयको नै उदाहरण लिऊँ । काम गर्ने नै तल्लो तहकाले हो । माथिल्लो तहको कर्मचारी त यसै पनि शक्तिशाली हुन्छ । काम गरेन भनेर कसले भन्न सक्छ ? हाजिर गरेन भनेर कसले औँला उठाउन सक्छ ? जागिर खोसिदिन्छु भनेर कुन माइकालालले प्रश्न गर्न सक्छ ? काम गर्ने त पियनले हो । खरिदारले हो । सुब्बाले हो । हाकिमहरुले त हस्ताक्षर गर्ने न हो । हाकिमलाई कसले हल्लाउन सक्छ ? को बोल्न सक्छ ? कसैले हाकिमविरूद्ध अनशन बस्न सक्छ ?
एक जना तल्लोस्तरका कर्मचारी एउटा घुसिया हाकिमको रबैयाबारे कटाक्ष गर्दैथिए । काम हामीले गर्नुपर्छ, कमिसन उसले खान्छ भनेर गुनासो पोखिरहेका थिए । ती करारमा नियुक्त भएका कर्मचारीले संस्थाको अनियमितताविरूद्ध एकोहोरो भट्याइरहेका थिए । ‘सानालाई ऐन, ठूलालाई चैन’ भन्ने त नेपाली उखान त्यसै बनेको रहेनछ । कार्यक्रम स्वीकृत गर्ने नगर्ने हाकिमको हातमा भर पर्ने रहेछ । सबै चाहिने कागजात पेश गरे पनि ‘प्रक्रिया पुगेन’ भनेर सही गर्न नमान्ने । यो प्रक्रिया भनेको घुमाउरो भाषामा आर्थिक लेनदेन नै हो । आर्थिक लेनदेन भनेको प्रचलित भाषामा घूस हो । ‘लाख खान्छ, हजार पनि दिँदैन’– ती कर्मचारीको गुनासो थियो । घूसलाई सरकारी अड्डाअनुसार फरक–फरक नामले चिन्न सकिँदोरहेछ । कतै गुडमर्निङ चार्ज, कतै सर्भिस चार्ज, कतै कोसेली, कतै खाजानास्ता, कतै चियापान, कतै बक्सिस, कतै फाइल फरवार्ड, कतै हस्ताक्षर दस्तुर आदिआदि । खाने मुखलाई जुँगाले नछेकेजस्तै खाने बाटो र प्रक्रियालाई कसैले रोक्न सक्दोरहेनछ ।
सर्भिस चार्ज भएपछि प्रक्रिया पूरा नगरे पनि हुन्छ । फोटो पछि पेस गरे पनि हुन्छ । नागरिकताको फोटोकपी नबुझाए पनि हुन्छ । सम्बन्धित व्यक्ति हाजिर नभए पनि हस्तेले काम चल्छ । बिनाखाजापानी जति नमस्कार गरे पनि, जति सोर्सफोर्सका कुरा अलापे पनि र जति ध्वाँसधम्की ओकले पनि केही जोर चल्नेवाला छैन । पार्टीको डर देखाउनुस् कि अख्तियारको भूतले तर्साउनुस्, हाकिम तर्सनेवाला छैन । अझ स्थायी हाकिमलाई त सरकारले चाहेर पनि केही गर्न सक्दैन । इन्द्रेको बाउ चन्द्रे आए पनि केही लछारपाटो लगाउन सक्दैन । हाकिम खुसी पार्न नसक्ने कारिन्दाको कहिल्यै पदोन्नति र आर्थिक उन्नति पनि हुँदैन । त्यसैले हाकिम हाकिमै हो, पियन पियन नै हो । पियन जति कुर्लिए पनि हाकिम बन्न सक्दैन, किनकि हाकिम स्थायी सरकार हो । अस्थायी सरकारलाई बरू हाकिमहरुले हल्लाइदिन्छन्, तर हाकिमलाई हल्लाउने हैसियत सरकारले राख्दैन । त्यसैले त नेपालमा सरकारले सहमति गरेका कुरा कार्यान्वयन गर्न सक्दैन नि !
नेपालमा सरकारी कर्मचारीलाई अदृश्य घूस खाने छूट छ, मात्र सरकारी कर्मचारी बन्न सक्नुपर्छ । त्यहाँ प्रवेश गरेपछि घूस खाने स्थायी लाइसेन्स आफैँ प्राप्त हुन्छ । घूस खान कुनै ट्रेनिङ लिनु जरूरी छैन । जति आँट गर्न सक्यो, उति गाँठ झर्न सक्छ । यो जमानामा पनि भ्रष्टाचारविरोधी कुरा गरेर कसैले महानता देखाउने हो र ? भ्रष्टाचारीको श्राद्ध गर्दैमा खान छोडिन्छ र ? खुल्लेआम त म घुस्याहा हुँ भनेर कसले भन्न सक्छ र ? घूस कार्यालयमै बसेर खानुपर्छ भन्ने छैन । के आधुनिक युगमा पनि टेबुलमुनिबाटै घूस खानुपर्छ र ? प्रविधिको जमाना हो यो । नेटवर्कको दुनियाँ हो यो । घूसमा इमान हुन्छ, घूसमा नैतिकता हुन्छ र घूसमै प्रतिष्ठा पाइन्छ भने घूस खान किन छाड्ने ? नेपाल एकीकरणका महानायक पृथ्वीनारायण शाहले कुन मोडमा हो घूस लिन्या र दिन्या राष्ट्रका शत्रु हुन् भन्या थे । अहिले यस्ता दिव्योपदेश शिलालेख बन्न लागिसक्यो । न पृथ्वीनारायण छन्, न त्यो युग छ अहिले । अहिले त ‘घूस लिन्या र दिन्या असल साथी हुन्’ भन्नुपर्ने जमाना आयो ।
यहाँ केही गान्धीवादीहरु, केही गोविन्द केसीहरु, केही रमेश खरेलहरु, केही महावीर पुनहरु, महजोडीहरु, पुष्पा बस्नेतहरु र केही रवीन्द्र मिश्रहरुले भ्रष्टाचारविरूद्ध जेजति त्याग देखाएर राष्ट्रका लागि केही गर्न खोज्दैछन् । तर, यी र यस्तै राष्ट्रप्रेमीहरु अल्पमतमा परिरहेका छन् । यी निरीह अभियन्ताहरु निःशस्त्र छन् । शस्त्र, अस्त्र र निर्वस्त्रहरुको भीडमा यी अभियन्ताहरुको महान् उद्देश्य ओझेल परिरहेको छ । जो अन्याय, अत्याचार, अनियमितता, अन्धविश्वासविरूद्ध उभिन्छ, उसैले न्याय नपाउने यो देशमा भ्रष्टहरुले भ्रष्टाचारकै पेन्सन खाने बेलासम्म पनि जालो च्यात्न सकिँदैन । भ्रष्टाचार नियन्त्रण गर्ने हो भने यहाँ हरेक व्यक्ति म्यानपावर कम्पनीमा लाइन लाग्न बेर छैन । जागिरको पेन्सन कुरेर मात्रै बस्ने कोही छ नेपालमा ?
भ्रष्टाचारीहरुको श्राद्धमात्रै गरेर केही हुँदैन । भ्रष्टाचारीहरुको मुखमा कीरा परोस् भनेर गाली गरेर पनि भ्रष्टाचार घट्दैन । अनशन बसेरै पनि माखो मर्दोरहेनछ । बरू, भ्रष्टाचारलाई संस्थागत गरी समयअनुुसार ‘रेट’ नै तोकिदिने हो भने जनता अन्यायमा त पर्ने थिएनन् । सेवाग्राहीहरुले पनि थप दस्तुर भनेरै राजस्वबाहेक खाजस्व बुझाउने थिए । सरकार जसलाई पनि निचोर्न चाहन्छ । हाकिमहरुको अन्नपानी नियन्त्रण गर्न खोज्छ । पहिले तिमीहरु खाओ अनि बचेको राजस्वमा जम्मा गर भनेर भनिदिए भैहाल्थ्यो । घूस खानेलाई मज्जाले खान दिनुपर्छ । जनता धनी भए पो देश धनी हुन्छ । हजम गर्न नसक्ने गरी खाएको पाइएमा अख्तियार लगाएर वान्ता गराए भैहाल्छ । खान दिनुअघि तीन पुस्ते विवरण, साला–सालीसमेतको विवरण लिएर सम्पत्ति शुद्धीकरण गरे पनि हुन्छ । नत्र, ढोकैमा भ्रष्टाचारीलाई प्रवेश निषेध भनेर स्टिकर टाँसेर भ्रष्टाचार रोकिने भए सबैभन्दा पहिले मैले नै गोदाइ खान्थेँ होला, कि कसो ?

Related Posts

मध्यवर्ती क्षेत्र अतिक्रमणमा भोटको राजनीति

मध्यवर्ती क्षेत्र अतिक्रमणमा भोटको राजनीति

आमा प्रथम गुरू हुन्, काख हो पाठशाला

आमा प्रथम गुरू हुन्, काख हो पाठशाला

धर्म जीवनको खोज हो

जीवनमा खुसीको महत्त्व के छ !

Discussion about this post

अन‌ि यो पनि

माडीका पुल निर्माणमा निकुञ्ज बन्यो लचिलो
कला

ठगीको आरोपले रोकियो मिस धादिङ घोषणा

धादिङ । मिस एण्ड मिसेस धादिङको घोषणा कार्यक्रम अनिश्चित हुन पुगेको छ । ठगी गरेको आरोपमा आयोजकमध्येका दुई जना पक्राउ...

Read more
माडीका पुल निर्माणमा निकुञ्ज बन्यो लचिलो

स्थानीय तहको तीन वर्ष : चितवनले गुमायो नौ जना जनप्रतिनिधि

एकैदिन २५ जना फरार अभियुक्त पक्राउ

सजाय भुक्तान भएपछि पनि पक्राउ !

माडीका पुल निर्माणमा निकुञ्ज बन्यो लचिलो

माडीका पुल निर्माणमा निकुञ्ज बन्यो लचिलो

स्कुल बसको ठक्करबाट मोटरसाइकलमा सवार दुई जनाको मृत्यु

स्कुल बसको ठक्करबाट मोटरसाइकलमा सवार दुई जनाको मृत्यु

साइट नेभिगेशन

  • अन्तर्वार्ता
  • अर्थ
  • कला
  • खेलकुद
  • पाठक पत्र
  • प्रमुख समाचार
  • प्रविधि
  • राजनीति
  • वाग्मती
  • विचार
  • विश्व
  • शिक्षा
  • समाचार
  • समाज
  • सम्पादकीय
  • साहित्य
  • स्वास्थ्य

सम्पर्क

चितवन पोष्ट प्रकाशन प्रा. लि.
भरतपुर-१०, विद्युतरोड, हाकिमचोक
फोन : ०५६-५९५६२१ , ०५६-५९५६२४

विज्ञापनको लागि सम्पर्कः
९८६४२८०३१३, ९८६४२८०३१४, ९८५५०५१०९२
इमेल : chitwanpost@gmail.com

शाखा कार्यालयहरु

सौराहाचोक,टाँडी, फोनः ९८५५०८०२९१ (होमनाथ सापकोटा)
पर्सा: ९८४५१६०२९५ (प्रमिला अर्याल)
चनौली : ९८६५००५५९७ (रामशरण गैरे)
कावासोतीः ९८४३४०२६४४ (विन्दु न्यौपाने)
धादिङबेसीः ०१०–५२०६६५
दमौलीः ०६५–५६०८३९
डुम्रेः ०६५–६९०८०६
त्रिशूलीः ०१०–५६०५४७,९८५१०१४३९१

  • हाम्रो बारेमा
  • सम्पर्क
  • बिज्ञापन

© २०२० चितवन पोष्ट - दैनिक समाचार पत्र | सर्वाधिकार सुरक्षित । वेब तथा होस्टिङ सेवा: नमस्टेक

No Result
View All Result
  • गृहपृष्‍ठ
  • समाज
  • राजनीति
  • अर्थ
  • विचार
  • अन्तर्वार्ता
  • स्वास्थ्य
  • विश्व
  • साहित्य
  • कला
  • खेलकुद
  • इ-पत्रिका

© २०२० चितवन पोष्ट - दैनिक समाचार पत्र | सर्वाधिकार सुरक्षित । वेब तथा होस्टिङ सेवा: नमस्टेक

Welcome Back!

Sign In with Facebook
OR

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In