भारतीय चल्लाको अवैध आयात बढ्यो

भरतपुर । नियमले नदिए पनि भारतबाट अवैध चल्ला ल्याउने क्रम बढेको सम्बन्धित व्यवसायीहरु बताउँछन् । भर्खर सम्पन्न पहिलो पोल्ट्री दिवसका अवसरमा रत्ननगरमा भएको कार्यक्रममा यस विषयमा व्यापक चर्चा भएको थियो ।
विभिन्न परीक्षण र मापदण्ड पार गरेपछि मात्रै भारतलगायत अन्य मुलुकबाट नेपालमा कुखुराका चल्लाहरु ल्याउन पाइने प्रावधान छ । चल्ला ल्याउँदा हवाइ मार्गबाट ल्याउनु पर्ने हुन्छ । तर यस्ता प्रावधानविपरीत भन्सार नाकासमेत छलेर भारतीय चल्ला नेपाल भित्रिएका छन् । किसान मात्रै नभएर यस्तो चल्लाका ग्राहक नेपालका ‘केही ह्याचरी उद्योग’ पनि रहेका छन् ।
बारा कलैयाका अखिलेश तिवारी चल्ला दाना लगायत कुखुरा व्यवसायसँग सम्बन्धित वस्तुहरु किसान माझ पु¥याउने व्यवसायी हुन् । उनको अनुभवमा नेपालीभन्दा भारतीय चल्ला गाउँ–गाउँमा पुगेका छन् । पोल्ट्री उद्योगसँग सम्बन्धित अन्य व्यवसायीहरु पनि भारतसँग सिमाना जोडिएका जिल्लाहरुमा अवैध चल्ला आयात भइरहेको स्वीकार गर्छन् ।
अखिलेश भन्छन् ‘भारतीय चल्लाप्रति गोटा नेरु ५० मा किसानको फार्ममा पुगेको हुन्छ । नेपाली चल्ला ८० रूपैयाँभन्दा धेरै पर्छ । किसानहरु सस्तोमा आकर्षित भइ हाल्छन् वैैध अवैधको उनीहरुलाई वास्ता रहँदैन ।’ भारतीय ह्याचरीका एजेण्टहरु माग अनुरूपको चल्ला बोकेर किसानका फार्ममा नै पुग्ने गरेको अखिलेशले बताए ।
‘नेपाली चल्ला एक त महङ्गो छ, त्यसमाथि भनेको समयमा पाइँदैन पनि । त्यसैले भारतीय चल्लाको अवैध आयात फष्टाएको हो’ अखिलेशले भने । बर्डफ्लुका कारण नेपालका ह्याचरीहरुले माउ कुखुरा नष्ट गर्दा उत्पादन घटेको छ । त्यसैले माग अनुरूपको आपूर्ति कम छ भने मूल्य पनि दिनप्रतिदिन आकासिँदै गएको छ ।
नेपाल ह्याचरी उद्योग संघ चितवनका अध्यक्ष ऋषिराम पौडेल अण्डाका लागि पालिने लेयर्स जातका कुखुराका चल्लाका नभएर मासुका लागि पालिने ब्रोइलर कुखुराका चल्लाको अवैध आयात भएको बताउँछन् । नेपालमा रातो अण्डा पार्ने कुखुरा पाल्ने प्रचलन छ । भारतमा सेतो अण्डा पार्ने कुखुरा हुन्छ ।
त्यसैले अण्डाका लागि पालिने कुखुराका चल्लाको भारतबाट अवैध आयात सम्भव नभएको व्यवसायीहरु बताउँछन् । ‘अण्डा पार्दा भारतीय हो या होइन प्रष्टै पहिचान हुन्छ । मासुबाट केही फरक छुटिन्न । त्यसैले ब्रोइलर चल्लाको अवैध आयात बढेको छ । नेपालमा उत्पादन हुने ब्रोइलरका चल्ला र हुर्केका ब्रोइलरको संख्या जोड्दा यो प्रष्ट हुन्छ’ पौडेलले भने ।
व्यवसायीको अनुसार भारतसँग सिमा जोडिएका जिल्लामा भारतीय चल्ला ६० देखि ८० प्रतिशतसम्म र बाँकी नेपाली चल्ला हुने गरेको छ । नेपालका ह्याचरीले समेत भारतबाट अबैध चल्ला भित्राएर आफ्नो प्याकेजिङमा राखेर नेपाली भन्दै बजारमा पठाउने गरेको व्यवसायीहरुकै भनाइ छ । ब्रोइलर चल्ला उत्पादन गर्ने ह्याचरी यो काममा लागेका छन् ।
‘हर पेशा व्यवसायमा गलत तत्व हुन्छन् । ह्याचरी उद्योगमा पनि केही त्यस्ता देखिए’ ह्याचरी व्यवसायी तथा नेपाल पोल्ट्री महासंघका अध्यक्ष गुणचन्द्र विष्ट बताउँछन् । चार पाँच ह्याचरी यस्तो काममा लागेको विष्टको भनाइ छ । ह्याचरीमा भएका माउ कुखुरा र बाहिरीने चल्लाको लगत राख्ने व्यवस्था गरे यस्तो प्रवृत्ति निरूत्साहित हुने उनको भनाइ छ । अवैधानिक तवरमा आउने चल्लाले रोगका प्रकोप बढाउँछ । ‘भारतले यहाँ पठाउने चल्ला भनेको स्वस्थकर पनि छैन । डम्प गर्नुपर्ने चल्ला यता पठाएको छ । जाँच्ने रोक्ने नभएपछि भित्रिएको हो । कसरी रोक्ने व्यवसायीसँगै सरकारी निकाय पनि गम्भीर हुन आवश्यक छ’ विष्टले भने ।
नेपालमा हाल मासुका लागि पालिने ब्रोइलर कुखुराका चल्ला प्रतिहप्ता १० लाख र अण्डाका लागि पालिने लेयर्स चल्लाप्रति हप्ता ६५ हजार गोटा उत्पादन हुने गरेको छ । लेयर्सका धेरै चल्ला चितवनमै उत्पादन हुने गर्छ ।