असुरक्षित गर्भपतन रोकौँ

नेपालमा असुरक्षित गर्भपतन गराउने धन्दा फस्टाइरहेको छ । गर्भपतनलाई कानुनी मान्यता दिए पनि स्वास्थ्य मन्त्रालयले इजाजत नदिएका संस्था तथा व्यक्तिबाट गर्भपतन गराउँदा महिलाको स्वास्थ्य जोखिममा पर्ने गरेको छ । सामान्य मेडिकलबाट औषधि किनेर असुरक्षित गर्भपतन गराउँदा महिलाको स्वास्थ्यमा समस्या आउने गरेको पाइएको छ । सामान्य मेडिकलमा गर्भपतन गराउने र समस्या भएपछि जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालयमा जाने गरेका छन् । अहिले औषधि पसलहरुमा गर्भपतन गराउने औषधि छापछापती पाइन्छन् । असुरक्षित तवरले गर्भपतन गराउन औषधि सेवन गर्दा रक्तस्रावको समस्या हुने गरेको छ । गर्भपतन गराउने औषधि भारतबाट गैरकानुनी रुपले भित्रिने गरेको छ । सीमावर्ती सहरदेखि जुनसुकै औषधि पसलमा पनि गर्भपतनको औषधि किन्न पाइन्छ । असुरक्षित गर्भपतनले महिलाको पाठेघर खस्ने, क्यान्सर हुने र महिलाको मृत्युसमेत हुने खतरा हुन्छ । असुरक्षित गर्भपतनसम्बन्धी चेतना नहुँदा अधिकांश महिलाहरुले जटिल स्वास्थ्य समस्या भोगिरहेका छन् ।
असुरक्षित यौन सम्पर्क तथा अवैधानिक रुपमा रहेको गर्भलाई पतन गराउन महिलाहरुले असुरक्षित रुपमा गर्भपतन गराउन बाध्य हुनुपर्ने अवस्था छ । नेपालमा वैधानिक रुपमै गर्भपतन गराउन सकिने भए पनि त्योभन्दा बढी समयको गर्भ निजी क्लिनिक तथा औषधि पसलले अधिक पैसा आर्जन गर्ने प्रलोभनमा महिलाको स्वास्थ्यसँग खेलबाड गर्ने गर्दछन् । यसका कारण बेलाबेलामा असुरक्षित गर्भपतन गराउने व्यक्ति तथा संस्था समस्यामा पर्ने गरेका छन् । असुरक्षित गर्भपतन गराउँदा महिलाको मृत्युसमेत भएका घटना छन् । त्यस्ता अपराधमा स्वास्थ्यकर्मीहरुले कानुनी सजाय भोग्नु परेका कयौँ घटना छन् । गर्भपतनका लागि जिल्ला अस्पताल, प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र, नेपाल परिवार नियोजन संघ, मेरी स्टोप्स क्लिनिकलगायतका संस्थालाई अनुमति छ । जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयको प्रतिवेदनअनुसार गर्भपतन गराउनेमा अधिकांश अविवाहित महिला, स्कुल र क्याम्पसका छात्रा तथा श्रीमान् विदेशमा रहेकाहरु बढी छन् । वैधानिक केन्द्रमा भन्दा निजी संस्थामा अवैधानिक किसिमले गर्भपतन गर्नेको संख्या बढिरहेको छ ।
केही दशकअघिसम्म नेपालमा गर्भपतनलाई कानुनी रुपमा मानव हत्यासँग तुलना गरी त्यहीअनुसारको सजाय दिने गरिन्थ्यो । गर्भपतनसम्बन्धी ज्ञान र अनुभव नभएका व्यक्तिले लुकेर, लुकाएर गर्भपतन गनुपर्ने अवस्था थियो । सन् २००२ मा पारित भएको गर्भपतनसम्बन्धी कानुनले महिलाको वर्तमान वा विगतका वैवाहिक सम्बन्धको स्थिति जस्तोसुकै भए पनि गर्भपतन गराउन सक्ने सम्पूर्ण अधिकार गर्भवती महिलालाई नै दिएको छ । महिलाको व्यक्तिगत इच्छामा १२ हप्तासम्मको गर्भपतन गर्न सकिन्छ । करणी वा हाडनाताको सम्बन्धले रहन गएको गर्भ भएमा १८ हप्तासम्म पनि पतन गर्न सकिन्छ । तर, बच्चाको लिङ्गका आधारमा भने गर्भपतन गर्न पाइँदैन । बच्चाको लिङ्ग पत्ता लगाएर गर्भपतन गराउन गर्भ परीक्षण गराउनु गैरकानुनी मानिन्छ । सकभर गर्भपतन नै नगराऔँ, गर्नुपर्ने अवस्थामा सरकारले सूचीकृत गरेका संस्थामा सुरक्षित ढंगले गर्भपतन गराउनु उपयुक्त हुन्छ ।