ADVERTISEMENT
१३ फाल्गुन २०७७, बिहीबार
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
  • Login
  • गृहपृष्‍ठ
  • समाज
  • राजनीति
  • अर्थ
  • विचार
  • अन्तर्वार्ता
  • स्वास्थ्य
  • विश्व
  • साहित्य
  • कला
  • खेलकुद
  • इ-पत्रिका
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
१३ फाल्गुन २०७७, बिहीबार
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
No Result
View All Result

राष्ट्रपति विवाद र संवैधानिक अस्पष्टता

by चितवन पोष्ट
२०७० पुष ५, शुक्रबार ०४:१० गते
in विचार
0
Chitwan Post
0
SHARES
Share on FacebookShare on Twitter

सन्तोष भुषाल
पहिलो संविधानसभाको निष्फल अवसानपछि अन्योलताको भुमरीमा रूमल्लिएको नेपाली राजनीतिले अर्काे संविधानसभाको निर्वाचनपश्चात गति लिने आश्वासन सबै दलका नेताले आमजनतामाझ दिएका थिए । तर, निर्वाचनको मतपरिणाम सार्वजनिक हुँदै गर्दा एकीकृत माओवादीले निर्वाचनमा धाँधली भएको आरोप लगाउँदै मतगणना बहिष्कार गरी संविधानसभामा भाग नलिने घोषणा गरेपछि नेपाली राजनीतिको बाटो त्यति सहज नहुने संकेत देखा परिसकेको थियो । त्यही अन्योलता र एमाओवादी संविधानसभामा जाने÷नजाने चर्चाका बीच फेरि राष्ट्रपतिको पदावधिको विवादले नेपाली राजनीतिको मार्ग झन् जटिल हुने संकेत देखा परेको छ । पछिल्लो समयमा केही कांग्रेसी नेता तथा केही कानुनविद्हरु अन्तरिम संविधानको धारा ३६ ग मा उल्लेखित वाक्यांशलाई समातेर रामवरण यादवलाई नै राष्ट्रपतिको पदमा रहिरहन दिनुपर्दछ भन्ने तर्क गर्दैछन् भने कांग्रेस इतरका दलका नेता तथा केही कानुनविद्हरु भने ताजा जनादेशको आधारमा राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपतिको पुनः निर्वाचन हुनुपर्ने तर्क गर्दैछन् ।
यहाँ कानुनविद्कै कुरा पनि एकअर्काेसँग बाझिएको परिस्थिति छ । एकथरी कानुनविद् राष्ट्रपति पदमा रामवरणकै निरन्तरताको कुरा गर्दैछन् भने अर्काेथरी नयाँ संविधानसभाले नै नयाँ राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपतिको टुंगो लगाउनु पर्ने धारणा व्यक्त गर्दैछन् ।
यसबाट स्पष्ट हुन्छ कि नेपालको अन्तरिम संविधान अदूरदर्शी तवरबाट निर्माण गरिएको हुँदा अत्यन्तै त्रुटिपूर्ण र दोहोरो अर्थ लाग्ने किसिमको छ । यस्तो परिस्थितिमा यो विषय सर्वाेच्च अदालतमा पु¥याउनु पर्ने हुन्छ । कानुनविद्को तर्कको आधारमा होइन कि संविधानको अन्तिम व्याख्याता सर्वाेच्च अदालतको निर्णयलाई आधिकारिक मान्नुपर्ने हुन्छ । अन्तरिम संविधान त्रुटिपूर्ण भएको हुँदा यसको प्राविधिक विश्लेषणभन्दा पनि व्यावहारिक विश्लेषण गर्नुपर्ने हुन्छ । अन्तरिम संविधानको धारा ३६ (ग) मा ‘राष्ट्रपतिको पदावधि संविधानसभाबाट जारी हुने संविधान प्रारम्भ नभएसम्मका लागि हुने’ उल्लेख छ । यस धारालाई सीधा हेर्दा रामवरण यादवको निरन्तरताको कुरालाई बल पुग्ने देखिन्छ । तर, यस धारा संविधानमा लेखिँदाको समय–सन्दर्भलाई पनि गहिरिएर बुझ्ने हो भने यस धाराले दोस्रो संविधानसभाको अवधिभरलाई समेत रामवरण नै राष्ट्रपति रहनुपर्दछ भनेको बुझिँदैन ।
अन्तरिम संविधानमा धारा ३६ (ग) सहित राष्ट्रपतिबारे प्रावधान राख्दाको बखत उक्त धाराको भावना २०६४ चैतमा भएको निर्वाचनमार्फत गठित संविधानसभाले संविधान जारी नगर्दासम्म राष्ट्रपतिको पद रहिरहने भन्ने हो । यदि अघिल्लो संविधानसभाको म्याद थप्दै आजसम्म त्यही संविधानसभालाई निरन्तरता दिएको भए रामवरण यादवको विकल्प खोज्नु संविधानविपरीत हुनेथियो । कि त रामवरण प्रत्यक्ष निर्वाचित राष्ट्रपति भएका भए धारा ३६ (ग) लाई आधार बनाई गरिएको तर्क दह्रो हुनेथियो ।
तर, अहिले अन्तरिम संविधानले कल्पना नै नगरेको परिस्थिति र स्थानमा नेपाली राजनीति आइपुगेको सन्दर्भमा धारा ३६ (ग) लाई आधार मानेर राष्ट्रपति पदमा रामवरणलाई नै निरन्तरता दिनुपर्दछ भन्नु केही नेता र कानुनविद्हरुको चलाखीपूर्ण अपव्याख्या मात्र हो ।
अन्तरिम संविधानकै धारामा टेकेर अगाडि बढ्न खोजेको भए मंसिर ४ को निर्वाचन सम्भव नै हुने थिएन । यहाँ अन्तरिम संविधानअनुसार कुनै पनि काम भएको छैन । दोस्रो संविधानसभाको निर्वाचन पनि कुनै संविधानअनुसार भएको थिएन । अन्तरिम संविधानले दोस्रो संविधानसभाको कल्पना नै गरेको थिएन । अन्तरिम संविधानको भावना २०६४ चैतमा भएको निर्वाचनमार्फत गठित अघिल्लो संविधानसभाले नयाँ संविधान जारी नगर्दासम्म राष्ट्रपति परिवर्तन नगर्ने भन्ने थियो । तर, त्यो संविधानसभा विघटनसँगै समाप्त भयो । अब त्यो चरण नै पार गरेर दोस्रो निर्वाचन भैसकेको सन्दर्भमा नयाँ जनादेशअनुसार नै प्रक्रिया अगाडि बढाउनुपर्छ ।
दोस्रो संविधानसभा कल्पना नै नगरेको संविधानले दोस्रो संविधानसभाको निम्ति पनि पुरानै राष्ट्रपति रहन्छ भनेको छ भनेर प्रचार गरिनु जनता झुक्याउने भ्रमको खेती मात्र हो । के दोस्रो संविधानसभाको कल्पना नै नगरेको अन्तरिम संविधानले दोस्रो संविधानसभाको अवधिभरलाई समेत पुरानै राष्ट्रपति रहन्छ भनेको छ भन्नु धारा ३६ (ग) को हास्यास्पद व्याख्या होइन र ? कांग्रेसले गणतन्त्रको कुरा निकै चर्काे स्वरमा गर्छ, तर चुनावले कुनै असर नगर्ने राष्ट्रप्रमुखको पनि कुरा गर्छ । यदि चुनावले कुनै असर नगर्ने राष्ट्रप्रमुखको कल्पना कांग्रेसले गरेको हो भने दलीय राजनीतिको पृष्ठभूमि र चुनावी प्रतिस्पर्धाबाट आएको व्यक्ति सबै नेपालीको साझा राष्ट्रप्रमुखका रुपमा रहन नसक्ने रहेछ भन्ने मनन् गर्दै राजतन्त्रात्मक व्यवस्थामा फर्कन पाउने उसको अधिकार सुरक्षित छ । चुनावले कुनै असर नगर्ने राष्ट्रप्रमुख त राजतन्त्रात्मक शासन व्यवस्थामा मात्र हुन्छ । संसारमा कुनचाहिँ संसदीय गणतन्त्रात्मक व्यवस्थामा चुनावले असर नगर्ने राष्ट्रपति छ र त्यस्तो अभ्यास गर्न खोज्दैछ कांग्रेस ? एकपछि अर्काे माओवादी एजेन्डामा लतारिँदै हिँडेको कांग्रेस अहिले संसदीय व्यवस्थालाई नै ध्वस्त पार्ने काममा आफैँ उद्यत छ । यो सरासर असंवैधानिक र संसदीय व्यवस्थाको विरोधी काम हो । त्यसैले, त्रुटिपूर्र्ण संविधानको प्राविधिक विश्लेषण गर्न छोडी प्रचलित संसदीय व्यवस्थाअनुरुप राजनीतिक निकास दिनका निम्ति रामवरणले नै सार्वभौम संविधानसभाको सर्वोच्चतालाई स्वीकार गरी नयाँ राष्ट्रपति चयनको प्रक्रिया अगाडि बढाउन सहयोगीको भूमिका खेल्नुपर्दछ ।
यदि राष्ट्रपति पदमा विवाद निकालेर समय बर्बाद नगरौँ भनेर कांग्रेसले भन्छ भने सरकारको नेतृत्वको विवाद पनि नहुने हुँदा खिलराज रेग्मी नेतृत्वको सरकारलाई नै निरन्तरता दिऊँ र सबै दल मिलेर संविधान निर्माण कार्यका लागि तोकिएकै समयमा संविधान निर्माण गरी मुलुकलाई निकास दिऊँ भन्दै आफूमा सत्तालिप्सा नरहेको तथ्यगत नैतिकता प्रदर्शन गर्ने साहस गर्नुपर्दछ । अन्यथा, धारा ३६ (ग) मा टेकेर रामवरणको निरन्तरताको मात्र तर्क गर्नु अस्पष्ट धाराको चलाखीपूर्ण अपव्याख्या गरी आफ्नो सत्तालिप्सा छोप्ने कोसिस मात्र हो भन्ने स्पष्ट हुनेछ ।

Related Posts

नवलपुरका फरार २३ अभियुक्त पक्राउ

अनुसन्धानका तीन आँखा र नागरिक कर्तव्य

अनुसन्धानका तीन आँखा र नागरिक कर्तव्य

शरीरमा नुनको आवश्यकता र मात्रा असन्तुलनमा देखा पर्ने असर

विद्यार्थी परामर्शका प्रमुख विषय [लक्ष्मणरेखा]

विद्यार्थी परामर्शका प्रमुख विषय [लक्ष्मणरेखा]

Discussion about this post

अन‌ि यो पनि

तीन ठेकेदार कम्पनीले तिरे तीन करोड जरिवाना
प्रमुख समाचार

त्रिशूलीमा खसेको ट्याङ्करले तिर्‍यो २१ लाख

धादिङ । नक्कली दुर्घटना गराएर भ्रम फैलाउनुका साथै तेल नष्ट गरेको आरोपमा एक ट्याङकर धनीबाट नेपाल आयल निगमले २१ लाख...

Read more
Chitwan Post

कन्या गुरुकुलमलाई प्राइम बैंकको सहयोग

Chitwan Post

चितवनका चार सहकारी एकीकरण

छतबाट लडेर एक विद्यार्थीको मृत्यु

छतबाट लडेर एक विद्यार्थीको मृत्यु

अमेरिकी आपूर्ति व्यवस्था सुदृढ गर्न बाइडेनद्वारा कार्यकारी आदेशमा हस्ताक्षर

अमेरिकी आपूर्ति व्यवस्था सुदृढ गर्न बाइडेनद्वारा कार्यकारी आदेशमा हस्ताक्षर

साइट नेभिगेशन

  • अन्तर्वार्ता
  • अर्थ
  • कला
  • खेलकुद
  • पाठक पत्र
  • प्रदेश
  • प्रमुख समाचार
  • प्रविधि
  • राजनीति
  • वाग्मती
  • विचार
  • विश्व
  • शिक्षा
  • समाचार
  • समाज
  • सम्पादकीय
  • साहित्य
  • स्वास्थ्य

सम्पर्क

चितवन पोष्ट प्रकाशन प्रा. लि.
भरतपुर-१०, विद्युतरोड, हाकिमचोक
फोन : ०५६-५९५६२१ , ०५६-५९५६२४

विज्ञापनको लागि सम्पर्कः
९८६४२८०३१३, ९८६४२८०३१४, ९८५५०५१०९२
इमेल : chitwanpost@gmail.com

शाखा कार्यालयहरु

सौराहाचोक,टाँडी, फोनः ९८५५०८०२९१ (होमनाथ सापकोटा)
पर्सा: ९८४५१६०२९५ (प्रमिला अर्याल)
चनौली : ९८६५००५५९७ (रामशरण गैरे)
कावासोतीः ९८४३४०२६४४ (विन्दु न्यौपाने)
धादिङबेसीः ०१०–५२०६६५
दमौलीः ०६५–५६०८३९
डुम्रेः ०६५–६९०८०६
त्रिशूलीः ०१०–५६०५४७,९८५१०१४३९१

  • हाम्रो बारेमा
  • सम्पर्क
  • बिज्ञापन

© २०२० चितवन पोष्ट - दैनिक समाचार पत्र | सर्वाधिकार सुरक्षित । वेब तथा होस्टिङ सेवा: नमस्टेक

No Result
View All Result
  • गृहपृष्‍ठ
  • समाज
  • राजनीति
  • अर्थ
  • विचार
  • अन्तर्वार्ता
  • स्वास्थ्य
  • विश्व
  • साहित्य
  • कला
  • खेलकुद
  • इ-पत्रिका

© २०२० चितवन पोष्ट - दैनिक समाचार पत्र | सर्वाधिकार सुरक्षित । वेब तथा होस्टिङ सेवा: नमस्टेक

Welcome Back!

Sign In with Facebook
OR

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In