दरबन्दीमध्ये १४ प्रतिशत स्वास्थ्यकर्मीको पद रिक्त

भरतपुर । नेपालमा स्वास्थ्य क्षेत्रमा कुल दरबन्दीको १४ प्रतिशत पद रिक्त रहेको एक अध्ययनले देखाएको छ ।
सोलिड नेपाल र मर्लिन नेपालले गरेको संयुक्त अध्ययनमा रिक्त पदपूर्ति हुन नसक्दा सेवाग्राहीले भरपर्दाे स्वास्थ्य सेवा पाउन सकेका छैनन् । पदपूर्ति भएको दरबन्दीमा समेत आधाभन्दा बढी स्वास्थ्यकर्मी आफ्नो कार्यक्षेत्रमा नजाने गरेको अध्ययनकर्ता राजु प्रजापतीले जानकारी दिनुभयो ।
जसका कारण दुर्गम तथा ग्रामीण क्षेत्रका विपन्न, महिला बालबालिका आधारभूत स्वास्थ्यसेवाबाट समेत वञ्चित हुनुपरेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । प्रायः स्वास्थ्यकर्मी सहर तथा सुविधायुक्त क्षेत्रमा केन्द्रित हुने ग्रामीण भेगमा अझ बढी स्वास्थ्यसेवाको अभाव देखिएको प्रजापतिले बताउनुभयो ।
निजी संस्थाहरूबाट चिकित्सा विषय अध्यापन गराउने संस्था नेपालमा ९० प्रतिशत रहेको र त्यसमा पनि सहर केन्द्रित ९६ प्रतिशत रहेको समेत प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । सरकारी तबरबाट भने स्वास्थ्यकर्मी उत्पादन गर्ने संस्था जम्मा १० प्रतिशतमात्रै रहेका प्रतिवेदनले देखाएको छ ।
स्वास्थ्यसम्बन्धी सहस्राब्दी लक्ष्य प्राप्त गर्नप्रति १० हजार जनसङ्ख्या बराबर २३ स्वास्थ्यकर्मी आवश्यक हुन्छ । तर नेपालमा अझै प्रति १० हजार जनसङ्ख्यामा १६ जनामात्रै स्वास्थ्यकर्मी उपलब्ध छन् । स्वास्थ्य मन्त्रालयका लागि मानव संसाधन रणनीतिले सरकारी स्वास्थ्य सेवामा प्रति १० हजार जनसङ्ख्यामा २.९ स्वास्थ्यकर्मी रहेको देखिएको छ ।
जनसङ्ख्या ४५ प्रतिशतले वृद्धि भएको अवस्थामा स्वास्थ्यकर्मीको दरबन्दीमा ३.४ प्रतिशतले मात्रै बढेकाले समस्या आएको अर्का अध्ययनकर्ता भुवन बरालले बताउनुभयो । त्रिचालीस प्रतिशत अस्पताल र १८ प्रतिशत प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा मात्रै स्वास्थ्यकर्मीको समिश्रण पाइएको बरालले बताउनुभयो । जसका कारण स्वास्थ्यसेवालाई प्रभावकारी बनाउन स्वास्थ्यका लागि मानव संसाधनको क्षेत्रका समस्यालाई यथाशक्य सम्बोधन गर्नुपर्ने अध्ययनकर्ताको सुझाव छ । रासस