विद्यार्थीमाथि यातना रोक

विद्यार्थी तथा अभिभावकलाई आकर्षित गर्न शान्त, पारिवारिक र वैज्ञानिक ढंगले पठनपाठन गराइने विद्यालय भनेर चर्को विज्ञापन गर्ने चलन व्यापक छ । तर, तिनै अधिकांश विद्यालयका विद्यार्थीहरु भने शारीरिक तथा मानसिक रुपमा पीडित बन्ने गरेका छन् । कडा अनुशासन पालना गराउने नाममा मानसिक तथा शारीरिक यातना दिने कार्य अझैसम्म हट्न सकेको छैन् । हरेक दिनजसो विद्यार्थीमाथि दण्ड सजाय र अधिकार हननका घटना वृद्धि भइरहेका छन् । भर्खरैमात्र गोरखाको द वल्र्ड क्यापिटल उच्च माविमा पढ्ने एक विद्यार्थी शिक्षकको निर्घात कुटाइबाट बेहोस भएर अस्पताल भर्ना भए । केही दिन अघि राजधानीको एक विद्यालयमा शिक्षकले मानसिक यातना दिँदा एक विद्यार्थीले आत्महत्या गरेको खबर सार्वजनिक भएको थियो । त्यसो त कडा अनुशासन पालना गराउने नाममा राम्रा भनिएका विद्यालयमा विद्यार्थीलाई निर्घात कुट्ने क्रम जारी नै छ । विद्यार्थीलाई यातना दिने र दुव्र्यवहार गर्ने प्रवृत्ति हट्न नसक्नु विडम्बनाको विषय हो ।
विद्यालयमा अध्यापन गराउने शिक्षकलाई गुरु÷गुरुआमा त्यसै भनिएको होइन् । विद्यार्थीलाई आफ्नै सन्तान ठानेर अध्यापन गराउने गुरुप्रति श्रद्धा गरिन्छ र आफ्नै आमाबाबुसरह मानिन्छ । गुरुले नै अमानवीय ढंगले पशुवत व्यवहार देखाउँदा गुरुप्रतिको श्रद्धा घटेर गोरुतुल्य हुन पुग्दछ । विद्यार्थीलाई राम्रोसँग सम्झाएर मायालु व्यवहारबाटै अनुशासन सिकाउन सकिन्छ ।
तर, मरणासन्न हुने गरी कुटपिट गर्ने, सार्वजनिक रुपमा यातना दिने, मानसिक तनाव हुने गरी दुव्र्यवहार गर्नेजस्ता क्रियाकलापले शिक्षकहरुलाई आलोचितमात्र बनाउँछ । कलिला बालबालिकाहरुलाई शिक्षकहरुले घण्टौँसम्म बेञ्चमाथि उभ्याउने, पशु÷पक्षी बनाएर सजाय दिने, संवेदनशील अंगहरुमा कुट्ने घटनाहरु दिनहुँ विद्यार्थीहरुले भोग्नुपरेको छ । शिक्षकहरुको दुव्र्यवहार तथा यातनाकै कारण अधिकांश बालबालिकाहरु विद्यालय जान नमान्ने, अर्को विद्यालयमा स्थान्तरण हुनेजस्ता समस्याहरु विद्यमान छन् ।
विद्यालयमा शिक्षकहरुबाट अनुशासनका नाममा हुने कुनै पनि हिंसा अमानवीय हो । कतिपय शिक्षकहरुबाट छात्रामाथि यौन दुव्र्यवहार भइरहेका हुन्छन् । त्यस्ता घटना विद्यार्थीकोे डर र संकोचका कारण ओझेलमा पर्ने गर्दछन् । अन्यायमा परेका विद्यार्थीले असह्य भएपछि मात्र त्यस्ता घटना सार्वजनिक गर्ने गरेको पाइएको छ । विद्यालयलाई शान्ति क्षेत्र बनाउन माग गर्ने शिक्षकहरुबाट विद्यार्थीमाथि अन्याय गरेर अशान्त क्रियाकलाप प्रस्तुत गर्नु दुःखद् घटना हो । कतिपय विद्यालयमा प्राचार्यबाटै कुटपिट र यातना दिने कार्य भइरहेका हुन्छन् । कलिला बालबालिकालाई ह्रिंसक व्यवहार देखाउँदा त्यस्ता शिक्षकबाट विद्यार्थीले के सिक्छन् र कस्तो आदर–सम्मान देखाउलान् ? यसतर्फ हरेक शिक्षक सचेत हुनु अनिवार्य छ । सार्वजनिक विद्यालयको भन्दा निजी विद्यालयहरुमा यस्ता यातनाका श्रृंखलाहरु बढी हुने गरेको छ । विद्यार्थीलाई अनुशासनको पाठ सिकाउने शिक्षकले पहिले आफैले मानवअधिकार तथा शिक्षक आचारसंहिताका विषयमा अध्ययन गर्नु जरुरी देखिएको छ ।