ADVERTISEMENT
६ माघ २०७७, मंगलवार
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
  • Login
  • गृहपृष्‍ठ
  • समाज
  • राजनीति
  • अर्थ
  • विचार
  • अन्तर्वार्ता
  • स्वास्थ्य
  • विश्व
  • साहित्य
  • कला
  • खेलकुद
  • इ-पत्रिका
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
६ माघ २०७७, मंगलवार
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
No Result
View All Result

निर्वाचनले दिएको सन्देश

by चितवन पोष्ट
२०७० मंसिर १७, सोमबार ०३:३३ गते
in विचार
0
Chitwan Post
0
SHARES
Share on FacebookShare on Twitter

डा. टीकाराम पोखरेल
निर्वाचन हुन्छ कि हुँदैन भन्ने अनिश्चितता र अन्यौलताका बाबजुद अभूतपूर्व रुपमा दोस्रो संविधानसभाको निर्वाचन सम्पन्न भएको छ । चुनावअगाडि चुनावका जे–जति सम्भावित चुनौतीको आँकलन गरिएको थियो, तर अनुमान गरेजति चुनौतीको सामना गर्नु परेन । सरकार र निर्वाचन आयोगको सतर्कतासँगै निर्वाचनमा आमजनताको स्वतःस्फूर्त सहभागिताले गर्दा चुनौतीहरु आफैँ निस्तेज भए । निर्वाचन आयोगले यो निर्वाचनलाई इतिहासमै सबैभन्दा बढी प्रतिशत मत खसेको भनिसकेको छ । परिणामहरु बाहिर आउन लाग्दा प्रारम्भिक परिणामहरु कतिका लागि उत्साहपूर्ण र कतिका लागि निराशापूर्ण पनि देखिएको छ । उत्साह र निराशाका बीच प्राप्त चुनावी परिणामहरुसँगै यो निर्वाचनले केही सन्देशहरु दिएको पनि छ ।
चुनावी सरकारको अपरिहार्यता ः
दुई वर्षको अवधि पाएको पहिलो संविधानसभाले चार वर्षमा पनि संविधान बनाउन नसकी त्यत्तिकै विघटन हुन पुगेपछि अन्यौलपूर्ण बनेको राजनीतिक वातावरणलाई पुनः लिगमा ल्याउन निर्वाचनको विकल्प थिएन । तर, कसको नेतृत्वको सरकारले निर्वाचन गराउने भन्ने विषयमा दलहरुबीच बढेको असहमतिले देश लामो समय अनिर्णयको बन्दी बन्यो । अन्यौलग्रस्त वातावरणलाई निकास दिने विकल्पका रुपमा जब प्रधानन्यायाधीश खिलराज रेग्मीको अध्यक्षतामा चुनावी सरकार बनाउन प्रमुख दलहरु सहमत भए, तब केही राजनीतिक दल, राजनीतिक विश्लेषक र कानुनका व्याख्याताहरुले त्यो प्रक्रियाको विरोध गरे । सरकारको विपक्षमा संवैधानिक, कानुनी, राजनीतिक, नैतिकलगायतका भएभरका तर्क अगाडि सारिए । तर, जब विरोध र आलोचनाका बाबजुद पनि रेग्मी सरकार चुनाव सम्पन्न गर्ने काममा अविचलित र निरन्तर रुपमा लाग्यो र भनेकै समयमा चुनाव सम्पन्न गरायो, तब विगतका ती विरोध र असहमतिका स्वरहरु त्यत्तिकै छायामा परे । संवैधानिक मान्यताविपरीत गठन भएको भनिएको सरकारले अभूतपूर्व सफलतासाथ निर्वाचन सम्पन्न गराएर असंवैधानिक रुपमा हिँडिरहेको राजनीतिलाई निर्वाचनका माध्यमबाट संविधानबमोजिम हुनेगरी लिगमा ल्याउने काम ग¥यो ।
यहाँ प्रश्न के उठेको छ भने के दलहरुको सरकार भएको भए यति सहज रुपमा निर्वाचन सम्पन्न हुन्थ्यो ? अवश्य हुँदैनथ्यो । एउटा दलले अर्को दललाई विश्वास नगर्ने अविश्वासको वातावरणमा दलहरुको सरकारले यति स्वच्छ, निष्पक्ष र शान्तिपूर्ण वातावरणमा निर्वाचन सम्पन्न गराउने कुरा सम्भव थिएन । विगतका अनुभवहरुले पनि त्यही बताउँछ । त्यसैले, आगामी दिनमा पनि चुनावी सरकार स्वतन्त्र व्यक्तिहरुको नै बन्नुपर्दछ । अब बन्ने संविधानमा नै चुनावी सरकारको व्यवस्था हुनुपर्दछ ।
नकारात्मक राजनीतिको नकारात्मक परिणाम ः
यो चुनावले दिन खोजेको एउटा अर्को सन्देश हो, बहिष्कृत राजनीतिको कतै पनि स्थान छैन । निर्वाचनप्रति असहमत वैद्य नेतृत्वको नेकपा–माओवादीले चुनावलाई बहिष्कार गर्ने मात्र होइन, बिथोलेरै छोड्ने हौवा पिटायो । यात्रुवाहक बसमा बम प्रहार गर्ने, नेपाल बन्द गर्ने र ठाउँठाउँमा बम राखेर वातावरणलाई आतंकित पार्ने केही घटना पनि गरायो । कतिपय ठाउँमा नक्कली बमको त्रास पनि देखाइयो । तर, यस्ता छिटफुुट घटनाका बाबजुद चुनावको दिन रोल्पाको एउटा मतदान केन्द्रबाहेक सबै मतदानकेन्द्रमा उल्लेखनीय जनसहभागितामा मतदान कार्य सम्पन्न भयो । जनताले वैद्यका बहिष्कार, विरोध, अशान्ति र अस्थिरतालाई साथ दिएनन्, बरू अन्यौलपूर्ण राजनीतिलाई निकास दिन आफ्नो ज्यानको बाजी नै राखेर पनि आमजनता मतदानमा सहभागी भए । जनता नकारात्मक कुरा चाहँदैनन् भन्ने कुरालाई जनसहभागिताले पुनर्पुष्टि ग¥यो । नकारात्मक राजनीति गरेर नायक हुन्छौँ भन्ने वैद्यहरुलाई जनताले खलनायकमा दर्ज गरिदिए ।
परिवर्तनमुखी जनता ः
निर्वाचनमा कुन पार्टीले जित्छ ? के कुनै पार्टीले बहुमत ल्याउला ? अथवा कुनचाहिँ पार्टी ठूलो होला ? कसले कति सिट प्राप्त गर्ला ? भन्ने विभिन्न जिज्ञासालाई चिर्दै निर्वाचनका परिणामहरु आइरहेका छन् । समानुपातिकका सबै परिणाम आइनसकेको भए तापनि कतिपयको विश्लेषणमा प्रारम्भिक परिणाम अनपेक्षित देखिएको छ । यो परिणामले देखाएको छ कि जनता परिवर्तन चाहन्छन् । झूटा आश्वासनबाट जनता आजित भैसकेका छन् । निर्वाचनमा दलहरुले पूरा गर्नै नसक्ने झूटा अश्वासनका भरिला पोका बाँड्ने गर्दछन् । अत्यन्तै गैरजिम्मेवार यस कुरालाई स्वयम् राजनीतिक दलहरुले चाहिँ ‘राजनीतिमा यस्ता कुरा सामान्य हुन्’ भन्दै ढाँट्ने कलालाई राजनीतिक कलाका रुपमा लिने गरेका छन् । चुनावी युद्धमा बोलेका यस्ता कुरा पूरा गर्नु आवश्यक छैन भन्ने मानसिकता सबै दलहरुमा छ । अन्ततः यस्ता झूटा आश्वासन आलोपालो सबै दलहरुलाई भारी पर्ने गरेको छ । त्यस्तै, आफ्नै झूटा अश्वासनको शिकार यसपटक एमाओवादी भएको छ ।
जनतालाई बाँडेका आश्वासनहरु सत्तामा पुगेपछि पूरा गर्न नसक्दा जनताले वैकल्पिक शक्ति रोज्ने नेपाली जनताको परम्परा नै हो । २०४६ सालपछि पहिलो पटक भएको निर्वाचनमा नेपाली कांग्रेस, त्यसपछि एमाले, त्यसपछि फेरि नेपाली कांग्रेस, २०६३ पछि पनि पहिलो पटक एमाओवादी र त्यसपछि फेरि अहिले कांग्रेस–एमाले गर्दै आलोपालो जनमत परिवर्तन भएको देखिन्छ । जनता कुनै एउटा दलको पिछलग्गु नभएर हरेक पटक वैकल्पिक शक्तिलाई परीक्षण गर्न खोजिरहेका छन् । यसले के देखिन्छ भने जनता कहिले पनि यथास्थितिमा छैनन्, चलायमान छन् । विकल्पविहीन होइन, विकल्प खोज्न रूचाउँछन् । नेपाली जनतालाई यदाकदा भेँडा पनि भन्ने गरिन्छ । खासगरी, चुनाव हार्नेहरुले जनतालाई भेँडा र जित्नेहरुले जनतालाई महान् भन्ने गरेका छन् । तर, जनताले दलहरुलाई हरेक पटक भिन्न म्यान्डेट दिनुले जनता जति सचेत कोही पनि छैनन् भन्ने देखिन्छ । वर्तमान परिणामले पनि जनताको विवेक र सर्वोपरिताको पुष्टि भएको छ ।
राजनीतिमा नैतिकताको प्रश्न ः
एउटा परम्परागत भनाइ छ– ‘प्रेम र युद्धमा कुनै नियम हुँदैन ।’ नियम हुँदैनको मतलब जे गरे पनि हुन्छ । चुनाव पनि एउटा युद्ध हो । तर, बुझ्नुपर्ने कुरा के हो भने आधुनिक युद्धका नियमहरु छन् । प्रेमको पनि नैतिक धरातल छ । प्रेम र युद्धमा सबै कुरा जायज हुन्छ भन्ने मान्यताहरु अब परिवर्तन भैसकेका छन् । तर, नेपालको राजनीतिमा यस्ता मान्यताहरुले अझै जरो गाडिरहेको छ । यसको पछिल्लो उदाहरण बनेको छ, एकीकृत माओवादीको गैरजिम्मेवारपूर्ण अभिव्यक्ति । चुनाव सम्पन्न भएको दिन स्वच्छ, भव्य र शान्तिपूर्ण रुपमा निर्वाचन सम्पन्न भयो भनेको एमाओवादीले चुनावको परिणााम आउन सुरू हुनासाथ धाँधली भएको जिकिर ग¥यो । मतपेटिका साटेकोदेखि आफ्ना प्रतिनिधिको मोटरसाइकलको हावा खुस्काइदिएको भन्नेसम्मको कुरा गरेर दुनियाँलाई हँसायो । जनताले आफूलाई सानो दलमा खुम्च्याएको रिस पोख्न संविधानसभामा नजाने अभिव्यक्ति दियो । जनताले आफूलाई दिएको म्यान्डेटबमोजिम जिम्मेवारी निर्वाह गर्नुपर्नेमा संविधानसभामा नै भाग नलिने अप्रिय निर्णय गरेर एमाओवादीले जनमतको अपमान ग¥यो । आफूले जिते चुनाव धाँधलीरहित हुने र आफूले हारे चुनाव धाँधलीपूर्ण हुने अभिव्यक्ति दिने एमाओवादीको राजनीतिक चरित्र हेर्दा राजनीतिमा नैतिकता भन्ने कुरा हुँदो रहेनछ भन्ने कुरा पुष्टि भएको छ । यस्तो गैरजिम्मेवार अभिव्यक्ति स्वयम् माओवादीका लागि प्रतिकूल हुने निश्चित छ ।
राजनीतिमा हारजित भैरहन्छ । हार्नु–जित्नु अस्थायी प्रक्रिया हो । तर, राजनीति स्थायी प्रक्रिया हो । त्यसैले, राजनीतिमा प्राविधिक हार हुनुलाई हार मानिँदैन, तर हार स्वीकार नगर्नुचाहिँ ठूलो हार हो । हार स्वीकार नगर्नु भनेको आत्मबल नै हार्नु हो । त्यसैले, चुनावमा कम सिट प्राप्त गरे पनि एमाओवादीको आत्मबल हारेको छैन भने जनाादेश मान्नुको अर्को विकल्प छैन । जनमतलाई सम्मान गर्ने नैतिक बल एमाओवादीमा चाहिन्छ । जनमतको सम्मानमा नै एमाओवादीको जित छ । नैतिकतापूर्ण राजनीतिको उदाहरण यतिबेला एमाओवादी बन्न सक्नुपर्दछ । हरेकपल्ट जनताले वैकल्पिक शक्तिलाई जिताउने हुँदा फेरि एमाओवादीको पनि जित्ने पालो आउँछ । मात्र धैर्य गर्न सक्नुपर्दछ ।

Related Posts

योगमा सूर्य नमस्कार आसनको महत्त्व

योगमा सूर्य नमस्कार आसनको महत्त्व

सामाजिक अभियानमा बखानसिंह गुरूङले पुर्‍याएको योगदान

सामाजिक अभियानमा बखानसिंह गुरूङले पुर्‍याएको योगदान

व्यक्तिवादी इगोमा टुक्रिएको जन मन

व्यक्तिवादी इगोमा टुक्रिएको जन मन

Discussion about this post

अन‌ि यो पनि

बागमती प्रदेश : नेकपा अस्तव्यस्त, कांग्रेस मस्त
प्रमुख समाचार

बागमती प्रदेश : नेकपा अस्तव्यस्त, कांग्रेस मस्त

हेटौँडा । सत्तारुढ नेकपामा देखिएको विवाद केन्द्र हुँदै प्रदेश तहदेखि स्थानीय तहसम्म देखिएको छ । नेकपाको विवादको सुरुवाती चरणदेखि नै...

Read more
बागमती प्रदेशका पत्रकारको मोजो तालिम अयोध्यापुरीमा सुरु

बागमती प्रदेशका पत्रकारको मोजो तालिम अयोध्यापुरीमा सुरु

सौराहामा पर्यटकीय बसपार्क बनाउन जग्गा सर्वे सुरु

चेपाङ विद्यार्थीलाई शैक्षिक सामग्री सहयोग

सौराहामा पर्यटकीय बसपार्क बनाउन जग्गा सर्वे सुरु

सौराहामा पर्यटकीय बसपार्क बनाउन जग्गा सर्वे सुरु

‘खाना खाने पैसा छैन, उपचार कसरी गर्ने ?’

‘खाना खाने पैसा छैन, उपचार कसरी गर्ने ?’

साइट नेभिगेशन

  • अन्तर्वार्ता
  • अर्थ
  • कला
  • खेलकुद
  • पाठक पत्र
  • प्रमुख समाचार
  • प्रविधि
  • राजनीति
  • वाग्मती
  • विचार
  • विश्व
  • शिक्षा
  • समाचार
  • समाज
  • सम्पादकीय
  • साहित्य
  • स्वास्थ्य

सम्पर्क

चितवन पोष्ट प्रकाशन प्रा. लि.
भरतपुर-१०, विद्युतरोड, हाकिमचोक
फोन : ०५६-५९५६२१ , ०५६-५९५६२४

विज्ञापनको लागि सम्पर्कः
९८६४२८०३१३, ९८६४२८०३१४, ९८५५०५१०९२
इमेल : chitwanpost@gmail.com

शाखा कार्यालयहरु

सौराहाचोक,टाँडी, फोनः ९८५५०८०२९१ (होमनाथ सापकोटा)
पर्सा: ९८४५१६०२९५ (प्रमिला अर्याल)
चनौली : ९८६५००५५९७ (रामशरण गैरे)
कावासोतीः ९८४३४०२६४४ (विन्दु न्यौपाने)
धादिङबेसीः ०१०–५२०६६५
दमौलीः ०६५–५६०८३९
डुम्रेः ०६५–६९०८०६
त्रिशूलीः ०१०–५६०५४७,९८५१०१४३९१

  • हाम्रो बारेमा
  • सम्पर्क
  • बिज्ञापन

© २०२० चितवन पोष्ट - दैनिक समाचार पत्र | सर्वाधिकार सुरक्षित । वेब तथा होस्टिङ सेवा: नमस्टेक

No Result
View All Result
  • गृहपृष्‍ठ
  • समाज
  • राजनीति
  • अर्थ
  • विचार
  • अन्तर्वार्ता
  • स्वास्थ्य
  • विश्व
  • साहित्य
  • कला
  • खेलकुद
  • इ-पत्रिका

© २०२० चितवन पोष्ट - दैनिक समाचार पत्र | सर्वाधिकार सुरक्षित । वेब तथा होस्टिङ सेवा: नमस्टेक

Welcome Back!

Sign In with Facebook
OR

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In