परदेशमा अन्त्य भएको एउटा सपना

कल्पना भट्टराई
नवलपरासी । अग्यौली ४ गोडारका ३७ वर्षीय धनबहादुर पञ्जियारको मुत्यु भएको साढे दुई वर्ष बित्यो । तर, शव अहिलेसम्म आइपुगेको छैन ।
साउदी अरबमा ज्यान गुमाएका धनबहादुरको शव नआएपछि परिवार पीडामा डुबेका छन् । उनका दुई छोरा र एक श्रीमती छन् ।
‘चाँडै घर फर्किन्छु, छोराको ख्याल राख्नु भन्नुहुन्थ्यो, शवसमेत देख्न पाइएन्, पुनमले अला अवरुद्ध पार्दै भनिन् । एक वर्षअघिको फोन संवाद सम्झँदै पुनम भन्छिन्, ‘बिरामी परेको ६ दिनपछि मृत्यु भएको खबर आयो, घरमा फोन गरेकै दिन मुत्यु भएको रहेछ ।’
घरमै बसेर सानोतिनो काम गर्दा पनि धनबहादुरको जीवन गुजारा चलेको थियो । पुनमका अनुसार, नाता पर्ने एक व्यक्तिले कतारको भिषा पठाइदिने बताएपछि चार वर्षअघि विदेश जाने योजना बनाएका थिए । पैसा थिएन । भएको ९ कट्ठा खेत प्रतिकट्ठा २७ हजारका दरले बेचेर हतारमा पासपोर्ट बनाए । एजेण्टलाई ७० हजार रुपैयाँ बुझाएर कतारमा धेरै पैसा कमाउने सपना बोकेर उनी उडेका थिए । तर, त्यहाँ पुगेपछि साहुले एक दिन पनि बस्न नदिइ अरब लिएर गयो । जङ्गलमा उँट चराउने काममा लगायो ।
पुनम थप्छिन्, ‘उ“ट चराउने काम अप्ठ्यारो भएपछि काम छाडेर त्यहाँबाट भाग्नुभयो, २ महिनापछि मृत्यु भएको खबर पो आयो ।’ दुई वर्षसम्म उ“ट चराउने काम गर्नुभयो । अफ्ठ्यारो परेपछि पहिले काम छाडेर एसी क्म्पनीमा काम गर्छु भन्नुहुन्थ्यो ।’ उनले भनिन् ।
‘अब उहाँको सम्झनामात्र बाँकी छ’, उनले भनिन्, ‘आउने आश पनि मरिसक्यो । छोराहरुले अझै बाटो हेरेर बसिरहेका छन्, अहिले सानै छन्, ठूला भएपछि पढाउन धेरै खर्च लाग्छ, आफै विदेश जाने विचारमा छु ।’ मृत्युको खबर दिनेले आत्महत्या भन्छन्, मलाई त्यस्तो लाग्दैन्, उनी भन्छिन् ।
पञ्जियारको घटना एक उदाहरण मात्र हो । वैदेशिक रोजगारीमा गएका धेरै परिवारकोे घर यसरी नै उजाडिएको छ । बाकसमा शव आउने क्रम पनि दैनिक बढ्दैछ ।
धेरै पैसा कमाएर परिवारलाई सुखसँग पाल्ने सपना बोकेर धेरै वैदेशिक रोजगारीका लागि जान्छन् । त्यहाँ पुगेपछि वातावरण भिन्न भइदिन्छन् । गएकामध्ये कति परिवारदेखि सम्पर्कविहीन हुन्छ, कति दुर्घटनामा पर्छन्, कति समय नपुग्दै फर्किछन् त कतिको शव घरमा आइपुग्छ ।
नवलपरासीमा वैदेशिक रोजगारीमा जाने युवाको संख्यामा खाडी मुलुकको बढी रहेको छ । विदेश जाने युवाको संख्या जति मात्रामा बढेको छ । बाकसमा शव आउने क्रम पनि उति नै छ ।
वैदेशिक रोजगारीलाई सुरक्षित बनाउनका लागि विभिन्न सरकारी तथा गैरसरकारी संघसंस्थाहरुले काम गरिरहेका छन् । उपलब्धि भने सोचेजस्तो छैन । सुरक्षित आप्रवासन सूचना तथा परामर्श केन्द्रका अनुसार नवलपरासीमा एक वर्षको अवधिमा २८ वटा शव आएका छन् ।
राष्ट्रिय तथ्यांकअनुसार नेपालमा दैनिक ४ वटा शव आउने गरेको छ । संस्थाले मृतक धनबहादुर पञ्जियारको शव नेपाल ल्याउनका लागि पनि प्रवासी नेपाली समन्वय समितिसँग समन्वय गरेको छ ।
प्रवासी नेपाली समन्वय समिति र साउदी अरबस्थित नेपाली दूतावासले खोजी गरिरहेको संस्थाका परामर्शदाता रञ्जना लम्सालले बताइन् । कम्पनीको नाम र ठेगाना पत्ता नलाग्दा शव झिकाउन गाह्रो भएको छ, उनले भनिन्, ‘मृतक हो भन्ने प्रमाणसमेत छैन ।’