डिप ट्यूबेल निर्माणपछि व्यावसायिक खेती

होमनाथ सापकोटा
जुटपानी । खानेपानीको समेत चरम अभाव झेल्दै आएका जुटापानीका किसानहरु सिँचाइको राम्रो प्रबन्ध भएपछि व्यावसायिक खेती गर्न थालेका छन् ।
नेपाल सरकारअन्तर्गतको कृषि विकास आयोजना जनकपुरले ५५ लाखको लगानीमा डिप ट्यूबेल निर्माण गरेपछि किसानहरुले व्यावसायिक खेती गर्न सुरू गरेका हुन् । सिँचाइको अभावले मुस्किलले वर्षे धान भित्र्याउने जुटपानी–५ जमुनापुरमा अधिकांश किसानहरुले नगदेबाली लगाउन सुरू गरेका छन् । सबै किसानको खेतमा सिँचाइको पहुँच पु¥याएर किसानहरुलाई व्यावसायिक बनाउन ‘एक कुलो एक खेती’को अवधारणा ल्याइएको छ ।
स्थानीयस्तरमा गठित जमुनापुर डिप ट्यूबेल जलप्रबन्ध समितिले गत वर्षबाट डिपट्यूबेल निर्माणको काम सुरू गरेका थिए ।
डिप गर्ने, पम्प जडान र बिजुलीको लागि ट्रासफर्मर जडानको काम सकेपछि एक महिनाअघिबाट किसानलाई सिंचाइको लागि पानी वितरण सुरू गरिसकेको समितिका सभापति विनोद रेग्मीले जानकारी दिए । अहिलेसम्म ३० लाखको काम भइसकेको र अन्य काम गर्न बाँकी रहेको सभापति रेग्मीले बताए ।
किसानको खेतसम्म पानी पु¥याउने मूल र शाखा कुलोका लाइन र पम्प हाउस निर्माणको काम बाँकी रहेको उनले बताए । किसानहरुलाई चैते धान रोप्न र केरामा सिँचाइ गर्न निर्माण कार्य नसकिँदै पानी वितरण गरिएको अध्यक्ष रेग्मीको भनाइ थियो ।
सरकारी सहयोगमा गाँउमै पहिलो पटक अत्याधिक क्षमताको डिप ट्यूबेल निर्माण भएपछि किसानहरु उत्साहित भएर खेती गर्न सुरू गरेका छन् । जुटपानी केरा उत्पादनको हिसाबले अब्बल क्षेत्र हो । लाखौं खर्चेर केरा खेती गरिरहेका जुटपानीका किसानहरु सिँचाइको अभावले हैरानी खेप्दै आएका थिए ।
डिपट्यूबेल निर्माण भएपछि सिँचाइ गर्न पाएर किसानहरु उत्साहितमात्र भएका छैनन्, जग्गा भाडामा लिएर केरा खेती गर्न सुरू गरेका छन् । कसैले केरा खेती गर्न जग्गाको क्षेत्रफल बढाएका छन् भने कसैले व्यावसायिक रुपमै तरकारी र मकै खेती गर्न सुरू गरिसकेका छन् ।
अहिलेसम्म चैते धान रोप्न नपाएका जुटपानीका किसानहरुले सिँचाइको राम्रो प्रबन्ध भएपछि यस वर्षबाट चैते धान रोप्न बीउ राखेको समितिका सभापति रेग्मीले बताए । ‘वर्षौदेखि सिँचाइको समस्या झेल्नु प¥यो, पानी नभएर लगाइएको बाली पनि भित्र्याउन पाइएन’ जुटपानी–५ जमुनापुरका किसान कृष्णप्रसाद दाहालले भने ‘डिपट्यूबेल निर्माण भएपछि चैते धान लगाउनसमेत किसान कस्सिएका छन् ।’
‘सिँचाइ नभएर बीउ जोगाउनसमेत मुस्किल थियो’ उनले भने, ‘अब केरा, तरकारी र अन्य बाली ढुक्कसँग लगाउन पाइने वातावरण सृजना भएको छ ।’ सिँचाइको राम्रो व्यवस्था भएपछि मकै, धान र तरकारी खेती व्यावसायिक रुपमै गर्ने योजना रहेको जुटपानी–५ जमुनापुरका किसान टीकाराम तिमिल्सिनाले बताए ।
‘डिप ट्यूबेल जुटपानीका किसानहरुको लागि बरदानै सावित हुने छ’ उनले भने, ‘डिप ट्यूबेलकै कारणले यहाँका किसानहरुले व्यावसायिक रुपमा खेती गरी आम्दानीको स्रोत बढाउने छन् । डिप ट्यूबेल निर्माणपछि किसानहरुले त्यसको अधिकतम सदुपयोग गरी जुटपानीलाई कृषि उत्पादनको पकेट क्षेत्रको रुपमा विकास गर्ने योजना बनाएको समितिका उपासभापति दीपक पाठकले बताए । एक सेकेण्डमा ३९ लिटर पानी फाल्ने सो डिप ट्यूबेलबाट ५५ बिघा क्षेत्रफलमा सिँचाइ गर्ने प्रारम्भिक योजना बनाइएको छ ।
जुटपानी–५ जमुनापुरमा १८० घरधुरीको ५३ बिघा जग्गा रहेको छ । तर  डिप ट्यूबेलले ८० बिघा जग्गा क्षेत्रफलमा सिँचाइ गर्न सक्ने क्षमता रहेको उपसभापति पाठकले बताए ।
‘जुटपानी गाविसको हरेक किसानलाई सिँचाइको लागि पानी वितरण गर्ने योजना रहेको छ’ उनले भने, ‘त्यसका लागि पानी खेतसम्म कसरी पु¥याउन सकिन्छ भनेर अध्ययन भइरहेको छ ।’