पिठुवामा फष्टायो व्यावसायिक गाईपालन

होमनाथ सापकोटा
पिठुवा । तीन वर्षअघि मकवानपुरमा आएको बाढीले घर खेत लगेपछि शिवनाथ खत्री सुकुमबासी हुन पुगे । एकै रातको बाढीले उनलाई रित्तो बनाइदियो । बाढीबाट कसोकसो परिवार त जोगिए, सम्पत्ति सबै बग्यो ।
बाढीले विल्लीबाठ भएपछि भौतारिँदै चितवनको पिठुवा आइपुगेका खत्रीको परिवार रत्ननगर–१४ पिठुवाको ऐलेनी जग्गामा छाप्रो हालेर बस्न थाले । एक वर्षसम्म मेलापात गरेर परिवार चलाएका उनले ऋण धन गरेर गाई पालन सुरू गरे । दुईवटा गाईबाट निर्वाहमुखी पशुपालन सुरू गरेका उनी अहिले पिठुवाका अव्बल गाईपालकको रुपमा चिनिन्छन् ।
एउटा आँखा राम्ररी नदेख्ने उनको गोठमा अहिले १३ वटा गाई छन् । सुरूमा निर्वाहमुखी पशुपालन गरेका उनले अहिले व्यावसायिक रुपमै पशुपालन सुरू गरेका छन् । पिठुवामा चार सय घरधुरीले व्यवसायिक रुपमा पशुपालन गरेका छन् ।
हाल १३ वटा दुहुना गाई पालेका खत्रीले मासिक ५० हजार आम्दानी गर्दै आएका छन् । झुप्रोेमा बस्दै आएका खत्रीका परिवारले गाईपालनबाटै राम्रो ओत लाग्ने घर पनि बनाए । कुनै समय हात मुख जोर्न धौं–धौं पर्ने खत्रीको परिवार धनाड्यमा खनिन्छन् । खत्रीजस्ता पिठुवाका चार सय परिवारले गाईपालनबाटै जीविका मात्र चलाएका छैनन्, धनराशी जम्मा गर्न पनि सफल भएका छन् ।
पिठुवामा अपाङ्गदेखि राजनीतिकर्मीले समेत पशुपालन गरेका छन् । स्थानीय राजनीतिककर्मी पिठुवाकै हरिकुमार श्रेष्ठ पनि गाईपालन व्यवसायबाट राम्रो आम्दानी गर्न सफल भएका छन् । राजनीति गरेर जीविका नचलेपछि व्यावसायिक रुपमै गाईपालन सुरू गरेका श्रेष्ठ पनि पशुपालनको हिसावले पिठुवामा स्थापित भइसकेका छन । ‘गाईपालनबाट राम्रो आम्दानी गरेको छु’ उनले भने, ‘जुन उद्देश्यले सुरू गरेको थिएँ, सफल भएको छु ।’
१० वटा गाई र २ वटा भँैसी पालेका श्रेष्ठले खर्च कटाएर मासिक ३० हजार आम्दानी गरेको बताए । ‘मलाई विदेश यहीँ छ’ उनले भने, ‘मैले गरेको काम देखेर पिठुवाका युवाहरुले पनि अनुशरण गरेका छन् ।’
पिठुवामा दुई दर्जनभन्दा बढी दुग्ध उत्पादक किसानहरु रहेका छन् । पिठुवामा व्यवसायिक तथा निर्वाहमुखी गाईपालन गर्ने ६८ प्रतिशत किसान रहेका छन् । त्यसमा ४ सय किसानले व्यवसायिक रुपमा पशुपालन गर्दछन भने अन्य किसानहरुले पशुपालनसँगै खेतीपाती गरेका गुराँसफूल बहुउद्धेश्यीय सहकारी संस्थाका अध्यक्ष हरिकुमार श्रेष्ठले बताए ।
संस्थाले किसानलाई पशुपालनको लागि सहुलीयत व्याजदरमा ऋण उपलब्ध गराउने र हरियो घाँसको व्यवस्थासमेर्त गरेको छ । ‘किसानलाई हित हुने कार्यक्रम गर्न सहकारी संस्था स्थापना गरेका हौँ’ अध्यक्ष श्रेष्ठले भने, ‘हामीले किसानलाई पशुपालनको लागि समान्य व्याजदरमा ऋण दिने गरेका छौँ ।’