विषालु किंग कोब्रा गैँडाभन्दा पनि दुर्लभ

भरतपुर । किंग कोब्रा (राजगोमन) लाई विश्वमै दुर्लभ र विषालु सर्प मानिन्छ । सोमबार मात्र चितवनको सौराहामा भेटिएको यो नेपालमा पाइने सर्पमध्ये सबैभन्दा विषालु हो । यसलाई स्थानीय भाषामा कालीनाग पनि भनिन्छ ।
तर, यसको गहन अध्ययन भने नेपालमा हुन नसकेको विगत छ वर्षदेखि चितवनमा सर्पको उद्धार गर्दै आएका स्थानीय सुनिल सापकोटाले बताउनुभयो । नेपालमा केही अध्ययन गर्नुपरेमा समेत भारतको सर्पको फोटो हेरेर अध्ययन गर्नुपर्ने अवस्था रहेको सापकोटाले बताउनुभयो ।
“मलाई पनि राजगोमन सर्प समाउन मन थियो, यसपटक त्यो जु¥यो,” सापकोटाले खुसी हुँदै भन्नुभयो, अहिलेसम्म उद्धार गरेका १११ सर्पमध्ये किंग कोब्रा भने पहिलो भएकामा म हर्षित छु । ३.७५ मिटर लम्बाइ र ५.५ किलोको उक्त सर्प सोमबार सौराहामा भेटिएको हो । यसले अजिङ्गरलाई खाने गर्छ । अजिङ्गरसँग लडेर घाउसमेत लागेको पाइएको उहाँले बताउनुभयो ।
सापकोटाले यसको वैज्ञानिक अध्ययन गरी सरकारले संरक्षणका कार्यक्रम ल्याउनु पर्ने बताउनुभयो । सोमबार फेला परेको राजगोमनलाई चितवन निकुञ्जका कसैले उद्धार गर्ने हिम्मत नै गरेनन् । पछि एक जना सर्पको उद्धार गर्ने व्यक्ति छ भन्ने थाहा पाएर फोन गरी सुनिल सापकोटालाई बोलाइएको स्थानीयवासीले बताए ।
सापकोटाले बाँसको लट्ठीको सहायताले सर्प समाएर सौराहापारिको निकुञ्जमा छाड्नुभएको थियो । उहाँले भन्नुभयो– मैले पैसा लिन्छ होला भन्ने सोचेका रहेछन्, पछि मैले पैसा लिन्नँ भनिदिएँ । निकुञ्जले नसकेपछि उनलाई उद्धार गर्न बोलाइएको थियो ।
एक हप्ताअघि चितवनको सौराहामा निस्किएको थियो किंग
कोब्रा । स्थानीयवासीले फोटो खिचेर किंग कोब्रा हो भने पनि खासै चासो दिइएन । सोमबार मात्रै फेरि सौराहामा उक्त सर्प निस्कियो । होटलनजिकै बगैँचाको बाटोमा हिँड्दै गरेका एक जना पर्यटकले देखेर होटल रिल्याक्स हाउसमा खबर गरेका थिए । त्यसपछि आफ्नो गणमा स्थानीयवासीले खबर गरेपछि आफूहरु पुगेको श्रीजङ्ग गणका क्याम्टेन राजकुमार थापाले बताउनुभयो ।
उद्धार गर्ने व्यक्ति फेला नपरेपछि सापकोटालाई बोलाएको उहाँले बताउनुभयो । सम्भवतः अहिलेसम्म उक्त सर्प चितवनमा सार्वजनिक स्थानमा भेटिएको थिएन । चितवनमा करेत र अन्य गोमन सर्प पाइन्छन् ।
के हो राजगोमन ?
विश्वमा तीन प्रकारका गोमन छन् । तीेमध्ये चलाख र रिसाहा राजगोमन हो । पाँच मिटरको राजगोमनले डेढदेखि दुई मिटरसम्म ज्यान उठाउन सक्छ । त्यसैल,े यसले अलि सानो मान्छोको टाउकोमै टोक्न सक्ने क्षमता राख्ने सर्प उद्धारकर्ता सुनिल सापकोटाले बताउनुभयो ।
टल्कने कालो शरीरमा सेता धर्सा हुने यो खाना खाएको बेलामा बढी रिसाउँछ । बढी गर्मी क्षेत्रमा पाइने यो सर्पले सबैभन्दा बढी विष फ्याँक्छ । एसियामा यसको धेरै बासस्थान छ ।
एक पटक टोक्दा अन्य सर्पको तुलनामा दुई जनाको ज्यान जानेजति विष निकाल्ने सापकोटाले बताउनुभयो । उहाँको भनाइमा अहिलेसम्म नेपालमा तीन ठाउँमा देखिएको यो सर्प दुईवटाको मात्रै तस्बिर फेला परेको छ । यो सर्प गैँडाभन्दा पनि दुर्लभ भएको उहाँले दाबी गर्नुभयो ।
चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जका प्रमुख संरक्षण अधिकृत कमलजङ्ग कुँवर यो सर्प दुर्लभ नै भएको बताउनुहुन्छ । उहाँले निकुञ्जभित्र भने किंग कोब्रा रहेको बताउनुभयो ।