चुरोटले लिन्छ बर्सेनि ६० लाखको ज्यान

नारायणगढ । चुरोट खानेलाई थाहा नहोला यसको असर कतिसम्म हुन्छ भन्ने ? विश्व स्वास्थ्य संगठन
(डब्लूएचओ)ले सार्वजनिक गरेको तथ्याङ्कअनुसार धूमपानका कारण विश्वमा बर्सेनि छ मिलियन अर्थात् ६० लाख मान्छे मर्ने गरेको उल्लेख छ ।
अत्यन्तै पीडादायी रोग क्यान्सरको मुख्य कारण पनि धूमपान अर्थात् चुरोट बिँडी खाने बानीले नै हुने गर्छ । जनस्वास्थ्यमा यस्तो गम्भीर असर पार्ने चुरोट खाने प्रवृत्ति रोक्न डब्लूएचओले आज मई ३१ लाई विश्वभर धूमपानरहित दिवसको रुपमा मनाउँदै छ । सन् २०१२ मा भरतपुरको बीपी कोइराला मेमोरियल क्यान्सर अस्पतालमा क्यान्सर लागेका चार हजार ९४ जना बिरामी आए । देशका लगभग आधा बिरामीको उपचार यसै अस्पतालमा हुने गरेको छ ।
नेपालमा फोक्सोको क्यान्सर सबैभन्दा धेरैलाई हुने गरेको छ । सन् २०१२ मा भरतपुरको बीपी कोइराला मेमोरियल क्यान्सर अस्पतालमा मात्रै फोक्सोका क्यान्सर भएका बिरामी ५६६ जना आएका थिए ।
‘फोक्सोको क्यान्सर हुने ९० प्रतिशत कारण चुरोट खानु हो । चुरोट नखाए फोक्सोको क्यान्सर हुने सम्भावना धेरै कम भएर जान्छ’, अस्पतालमा रहेको क्यान्सर अनुसन्धान, रोकथाम तथा नियन्त्रण इकाइका प्रमुख किशोरकुमार प्रधानाङ्गले भन्नुभयो ।
सुर्तीमा क्यान्सर गराउन सक्ने ६० भन्दा धेरै रासायनिक त¤वहरु हुने चिकित्सकहरु बताउँछन् । तर नेपालमा चुरोट खाने चलन रोकिन भन्दा बढेर गएको छ । स्कुल क्याम्पस पढ्ने किशोर किशोरीसमेत यसको कुलतमा फस्ने गरेका छन् ।
डब्लूएचओका अनुसार लगातार २० वर्ष धूमपान गरेकाहरु चुरोट बिँडी नखाने भन्दा २० वर्ष चाडै मर्ने गर्छन् । गर्भवती र सुत्केरीसमेत धूमपानको लतमा परेका छन् । जसले गर्दा शिशुलाई पनि हानी हुने गरेको छ । त्यसैले सरकारले धूमपान नियन्त्रणका कार्यक्रम ल्याउन प्रमुख प्रधानाङ्गले अनुरोध गर्नुभयो ।
चुरोट खानाले फोक्सोको मात्रै होइन, अन्य क्यान्सरका साथै मुटुको रोग पनि हुने गर्छ । मोतिया विन्दु हुने, छाला चाँडो चाउरिने, टाउको मुडुलो हुने र प्रजनन् स्वास्थ्यमा ह्रास हुने जस्ता विकासहरु पनि चुरोट खाने कारणले हुने चिकित्सकहरु बताउँछन् ।
चुरोट खाने र खानेको नजिकै बस्नेसमेत पीडित हुने गर्छन् । चुरोट खानेका नजिकमा बस्ने छ लाख मान्छेहरु विश्वमा बर्सेनि मर्ने गरेको विश्व स्वास्थ्य संगठनको तथ्याङ्क रहेको छ । त्यसैले चुरोट खाने मान्छेले आडमा बस्नेलाई पनि मृत्युको मुखमा लैजाने गरेको छ ।
डब्लूएचओले यो वर्षको विश्व धूमपानरहित दिवसको नारा ‘सुर्तीमा कर बढाऔं, रोग र मृत्यु घटाऔं’ भन्ने तय गरेको छ । नेपालमा चुरोट र सुर्तीमा बर्सेनि कर बढेको छ । त्यस्तै चुरोटको बट्टा बाहिर खतरानाक असर झल्काउने चित्र पनि राखिन थालिएको छ । त्यस्तै सार्वजनिक स्थलमा सुर्ती र चुरोट खान बन्देज लगाइएको कानुन निर्माण भए पनि कार्यान्वयन फितलो छ । नेपालमा नियन्त्रणका लागि कागजी कामहरु भएका छन् तर धूमपानको चलन घट्नुको साटो बढ्न थालेको चिकित्सकहरु बताउँछन् ।
यसैबीच कविलास स्वास्थ्य चौकीमा शुक्रबार धूमपान र यसले पार्ने असरका बारेमा अन्तत्र्रिmया भएको
छ । सो कार्यक्रममा धूमपानबाट हुने हानीका बारेमा जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालयका प्रमुख केहरसिंह गोदार, ईश्वरी पोखरेल तथा स्वास्थ्य शिक्षा तथा सूचना केन्द्रका व्यक्तिहरुले बोल्नुभएको थियो ।
सोही कार्यक्रममा कविलासका अगुवाहरुले धूमपान सचेतनासम्बन्धी सूचना बोर्ड राख्ने, पसल तथा होटल व्यवसायीसँग छलफल गर्ने र घरपरिवारमा यसको हानीबारे चेतना फैलाउने सामूहिक प्रतिबद्धतासमेत व्यक्त गरेका थिए । कार्यक्रममा स्थानीय शिक्षक, स्वास्थ्यकर्मी, राजनीतिककर्मी, महिलाहरुको उपस्थिति रहेको थियो । कार्यक्रममा गाविस सचिव प्रद्युम्न खड्काले मन्तव्य राख्नुभएको थियो ।