ADVERTISEMENT
११ माघ २०७७, आईतवार
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
  • Login
  • गृहपृष्‍ठ
  • समाज
  • राजनीति
  • अर्थ
  • विचार
  • अन्तर्वार्ता
  • स्वास्थ्य
  • विश्व
  • साहित्य
  • कला
  • खेलकुद
  • इ-पत्रिका
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
११ माघ २०७७, आईतवार
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
No Result
View All Result

माओवादी पार्टीभित्र गम्भीर आत्मसमीक्षाको खाँचो

by चितवन पोष्ट
२०७१ बैशाख २४, बुधबार ०१:४१ गते
in विचार
0
Chitwan Post
0
SHARES
Share on FacebookShare on Twitter

मधुसूदन दवाडी
वैशाख महिनाको चर्काे गर्मीसँगै नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी एकीकृत माओवादीको राष्ट्रिय सम्मेलन विराटनगरमा चलिरहेको छ । सम्मेलनसँगै पार्टीको सैद्धान्तिक तथा सांगठनिक बहस पनि चलिरहेको छ । पटकपटक पार्टीभित्र मौलाएको गुटगत प्रवृत्तिको अन्त्य गर्ने भनिए पनि कहिल्यै अन्त्य हुन नसक्ने गरेर एमाओवादी गुटको मोर्चाजस्तो बन्न पुगेको छ । फरकफरक गुटको नेतृत्व क्रमशः पार्टी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड र वरिष्ठ नेताद्वय बाबुराम भट्टराई तथा नारायणकाजी श्रेष्ठले गरिरहेका छन् । २०६९ माघ २० देखि २६ सम्म हेटौँडामा भएको पार्टीको सातौँ महाधिवेशनलाई एकताको महाधिवेशन भनिए पनि पार्टी एकताबद्ध भने कहिल्यै हुन सकेन । हेटौँडा महाधिवेशनमा समग्र कार्यकर्ताहरुले व्यक्त गरेको पार्टीको विघटनको चिन्ताका कारण अन्ततः पार्टीको एउटा समूह विघटित भएर गयो । हेटौँडा महाधिवेशनपछि वैद्य समूह अलग भए पनि फेरि पार्टीमा अन्य गुटहरु त्यत्तिकै सक्रिय छन् । अहिले चलिरहेको राष्ट्रिय सम्मेलनमा पनि फेरि पार्टी विघटन हुने हो कि भन्ने चिन्ता व्यक्त गरिएको छ ।
भट्टराई र प्रचण्डको बीचमा फेरि पनि वाकयुद्ध चलिरहेको छ । पार्टी अध्यक्ष प्रचण्डले प्रस्तुत गरेको राजनीतिक दस्तावेजबारेमा वरिष्ठ नेताद्वय बाबुराम भट्टराई र नारायणकाजी श्रेष्ठले व्यापक आलोचना गरेका थिए । भट्टराईले पार्टीले आगामी दिनमा लिनुपर्ने कार्यनीति तथा नेतृत्व परिवर्तनको मुद्दाका बारेमा प्रश्न उठाएका छन् भने नारायणकाजी श्रेष्ठले पनि पार्टीले भारतलाई हेर्ने दृष्टिकोणबारे प्रश्न उठाइरहेका छन् । नेतृत्व चयन पक्रियाको विषयमा पार्टीभित्र व्यापक विवाद देखिएर समयमा बन्द सत्र सुरू हुन सकेको छैन । वरिष्ठ नेताहरुको गुटगत राजनीतिका साथमा पार्टीका युवानेताहरु र पुरानो पुस्ताको बीचमा विचारको खाडल पनि प्रस्ट देखिएको छ । अहिले नेतृत्व तहमा युवापुस्ताको सहभागिता हुनुपर्ने विषयलाई चर्काे रुपमा उठाइएको
छ । उनीहरु नेतृत्व चयनका लागि निर्वाचन प्रक्रियामा जानुपर्ने तर्क गरिरहेका छन् भने पार्टी अध्यक्ष प्रचण्डलगायतका नेताहरु भने कम्युनिस्ट पार्टीको पुरानो संस्कार तथा प्रवृत्तिलाई नै निरन्तरता दिन खोजेका देखिन्छन् । सधैँ देखिने एकै प्रकारको विवादले गर्दा पार्टीलाई झनै कमजोर र अलमलमा पार्दै लगेको देखिन्छ ।
विगतको राष्ट्रिय सम्मेलनहरुमा जस्तो एमाओवादी नेता तथा कार्यकर्ताहरुमा यसपटक खासै उत्साह देखिँदैन । पार्टी विभाजनको पीडा सेलाउन नपाउँदै दोस्रो संविधानसभाको निर्वाचनमा भोगेको पराजयले गर्दा पार्टीभित्र पलायनवादी मनोवृत्ति मौलाउँदै गएको देखिन्छ । हिजो एमालेलगायतका अन्य वाम घटकबाट एमाओवादीमा प्रवेश गरेका नेताहरु पनि कयौँ घर फर्किसकेका छन् भने कयौँ फर्कने सोच बनाउँदै छन् । पार्टीलाई समयअनुसार सुधार गर्दे लैजानेबारे पार्टीमा गम्भीर प्रकारका आत्मसमीक्षाहरु हुन सकेको देखिँदैन । राष्ट्रिय सम्मेलनमा पनि त्यस प्रकारको आत्मसमीक्षा हुन जरूरी थियो, तर त्यसो नभई गुटगत राजनीतिको अन्यौल र चर्काचर्कीमा पार्टी फसेको देखिन्छ । यसले गर्दा जम्मा ५६ जिल्लामा मात्र जिल्ला भेला सम्पन्न भयो, बाँकी जिल्लामा विवादको कारणले जिल्ला भेला हुन सकेन । विगतमा काठमाडौँको भृकुटीमण्डपमा भएका भेलामा कुर्ची–कुर्ची हानाहान गरेर रेस्लिङ खेलको प्रतिस्पर्धाजस्तो भएको थियो । अहिले केन्द्रमा देखिने विवाद बिस्तारै जिल्ला–जिल्लामा पनि छताछुल्ल भएको छ, जसको प्रतिबिम्ब अहिले विराटनगरको राष्ट्रिय सम्मेलनमा पनि देखिएको छ ।
पार्टीका कार्यकर्ताहरु र नेताहरुमा देखिएका गम्भीर निराशाहरुको कारणले गर्दा पनि अहिले पार्टीमा विवादहरु देखिएका छन् । देशभरका सर्वसाधारणका छोराछोरी जुन मह¤वाकांक्षा बोकेर एक दशकसम्म माओवादी विद्रोहमा होमिएका थिए, त्यस्ता सपना एउटा पनि पूरा हुन सकेन । उल्टै, एमाओवादी पुरानै संसदीय दलदलमा फस्न पुग्यो । संविधानसभा र सरकारमा कतै पनि पार्टीले प्रभावकारी भूमिका खेल्न सकेन । उल्टै, सत्तामा पुगेपछि एमाओवादीमा शक्ति, पैसा र कुर्सीको घमण्ड देखियो । यसकै कारण पार्टीमा नेता मोटाउने र जनता दुब्लाउन गए । विद्रोहकालमा १७ हजार निर्दाेष नागरिकको बलिदानीबाट एमाओवादी नेतृत्वले खासै पाठ सिक्न सकेको देखिएन । उल्टै, ज्यान हत्केलामा राखेर लडेका लडाकुहरुलाई शिविरमा समेटी पार्टी नेतृत्वले भ्रष्टाचार ग¥यो । नेता तथा कार्यकर्ताहरुको व्यापक दबाबपछि पार्टीले शिविरमा भएको भ्रष्टाचारबारे छानबिन समिति त बनायो, तर अहिलेसम्म पार्टीले समितिको प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्ने प्रयास गरेको छैन । सार्वजनिक नगर्नुको मुख्य उद्देश्य दोषी शीर्ष नेतृत्वलाई जोगाउनकै लागि हो । सरकारमा छँदा वा पार्टीभित्र गल्ती गर्नेहरुलाई जोगाउँदै जाने प्रवृत्तिले गर्दा पनि एमाओवादी पार्टी सुध्रिने संकेत देखिँदैन । क्रान्तिकारी पार्टी निर्माण गर्ने नेतृत्वको विचार फुस्रो नारामा मात्र सीमित भएको देखिन्छ । दुई दशकभन्दा बढी समयदेखि एकै व्यक्तिको नेतृत्वमा पार्टी चल्नु भनेको अधिनायकवादी राजनीतिक दलको चरित्रभन्दा बढी केही हुन सक्दैन । युद्धकालीन सांगठनिक संरचना र पार्टी सञ्चालन प्रक्रियाका कारण अहिलेको लोकतान्त्रिक व्यवस्थामा खासै ठूलो आशा राख्न सकिँदैन । नयाँ नेपालको निर्माण गर्ने सपना देख्ने एमाओवादी पार्टीभित्रका अस्पष्टता, भ्रम र गलत सोचमा भने परिवर्तन आउन सकेन ।
विगतदेखि आजसम्म पार्टीको रणनीति र कार्यनीति दुवै कमजोर देखिए । विद्रोहकालदेखि आजसम्म पार्टी सधैँ अन्यौलमा पर्ने गरेको छ । कुनैबेला शान्तिपूर्ण अवतरण गर्ने वा हिंसात्मक विद्रोहलाई नै निरन्तरता दिने भन्ने अन्यौलमा एमाओवादी थियो । द्विविधामा नै रहेर एमाओवादी शान्तिको मार्गमा अवतरित भयो, तर उसको चरित्रमा भने सधैँ विद्रोह तथा मुढेबलको ह्याङओभरले छाड्न सकेन । विद्रोह, क्रान्ति, संघर्षको भाषण नगरे कम्युनिस्ट पार्टीको अस्तित्व नै नरहने डर एकातिर रह्यो भने अर्काेतिर पूर्ण शान्तिको बाटोमा लाग्दा विगतको विद्रोहको इतिहास नै मेटिने डरले एमाओवादीलाई सताइरह्यो, जसले गर्दा उसको विचार र सिद्धान्तमा सधैँ अस्थिरता देखियो । पार्टी डा. बाबुराम भट्टराईकै मार्गदर्शनबमोजिम शान्तिपूर्ण लोकतान्त्रिक बाटोमा रुपान्तरित त भयो, तर भट्टराई दलमा सधैँ कमजोर रहने अर्काे दुर्भाग्य रह्यो । दलभित्र देखिएका गुट तथा उपगुटको चित्त बुझाउन २ सय ६८ जनाको जम्बो केन्द्रीय कमिटी बनाइयो, तर पार्टीको भूमिकामा भने खासै प्रभावकारी रुपान्तरण आउन सकेन, शक्ति र पदका लागि मात्र केन्द्रीय सदस्य बन्ने परम्परा देखियो । यत्रो ठूलो संगठनात्मक संरचना बन्दा पनि पार्टीले दोस्रो संविधानसभामा खासै राम्रो नतिजा हासिल गर्न सकेन, जसको मुख्य कारण पार्टीका नेता तथा कार्यकर्ताहरुलाई सैद्धान्तिक ढंगबाट राम्रोसँग प्रशिक्षित गर्न नसक्नु नै हो । पार्टीमा देखिएका कमीकमजोरी तथा गलत प्रवृत्तिको जिम्मेवारी नेतृत्वले खुला रुपमा लिन चाहेको देखिँदैन । नेतृत्वले जिम्मेवारी लिएका विषयहरुमा पनि खासै ठूलो गुणात्मक परिवर्तन आउन सकेको देखिँदैन । अहिलेको मुख्य मुद्दा भनेको एमाओवादी पार्टीभित्रको लोकतान्त्रिक पद्धतिलाई संस्थागत गर्नु नै हो । अहिलेको युवापुस्ताले त्यही माग गरिरहेका छन्, जसलाई नेतृत्वले पूरा गर्न हिच्किचाइरहेको छ ।
जबसम्म आमकार्यकर्ताहरुले मतदानको प्रक्रियाबाट आफ्नो नेतृत्व चयन गर्न पाउँदैनन्, तबसम्म पार्टीभित्रको लोकतान्त्रिक अभ्यास बलियो बन्न सक्दैन । हिजोदेखि आजसम्मको एमाओवादीको आमप्रवृत्तिलाई अध्ययन गर्दा अन्य दलका कमीकमजोरीमाथि व्यङ्ग्य गर्न सिपालु एमाओवादी नेतृत्व आफू सुध्रिनेतर्फ भने खासै पहल हुन सकेको देखिँदैन । चाहे राष्ट्रिय सम्मेलन होस् वा अन्य जुनकुनै भेला, पार्टीभित्रको अन्तरद्वन्द्व छताछुल्ल हुन्छ, जसलाई सामान्य टालटुल गरेर मात्र पार्टी चलाउने गरिएको छ । पार्टीका बारेमा उठेका टिप्पणीहरुलाई प्राथमिकतामा राखेर पार्टीका गल्ती, कमजोरी तथा सैद्धान्तिक विचलनका बारेमा गम्भीर आत्मालोचना नगरेसम्म एमाओवादीले गुमेको प्रतिष्ठा फेरि प्राप्त गर्ने सम्भावना नै देखिँदैन । अहिले प्रचण्डले अन्य कम्युनिस्ट पार्टीहरुसँग एकताको कुरा गरे पनि आफ्नै पार्टी नेतृत्वलाई तथा संगठनलाई मजबुत नबनाएसम्म अन्य दलहरुसँगको एकता सम्भव हुन सक्दैन ।

पार्टीभित्र बाबुराम भट्टराई र नारायणकाजी श्रेष्ठको त चित्त बुझाउन नसक्ने पार्टी अध्यक्ष प्रचण्डले अन्य कम्युनिस्ट पार्टीहरुलाई एकताबद्ध गर्न सक्लान् भन्ने त कल्पनासम्म गर्न सकिँदैन । यो उनको लोकप्रियता कमाउन फैलाइएको प्रपोगान्डाभन्दा बढी केही हुन सक्दैन । अहिलेको लोकतान्त्रिक पद्धतिमा तेस्रो ठूलो दल आफैँमा अस्थिर र अन्योलग्रस्त बन्दै जानु भनेको नेपालको राजनीतिक प्रणाली नै कमजोर बन्नु हो । पार्टीमा देखिने गुटका विवाद र अन्यौल लोकतान्त्रिक पद्धतिमा सामान्य मानिए पनि सधैँ देखिने यस प्रकारका विवादहरुलाई भने सकारात्मक रुपमा लिन सकिँदैन । यो एक प्रकारको क्यान्सर नै हो, जसले पार्टीको प्रतिरोधक क्षमतालाई झनै कमजोर बनाइरहेको छ ।
¨¨

Related Posts

धर्म जीवनको खोज हो

जीवनमा खुसीको महत्त्व के छ !

धर्म जीवनको खोज हो

धर्म जीवनको खोज हो

नकारात्मकतातिर उन्मुख सामाजिक सञ्जाल

नकारात्मकतातिर उन्मुख सामाजिक सञ्जाल

Discussion about this post

अन‌ि यो पनि

एचआइभी सङ्क्रमितको निःशुल्क स्वास्थ्य बिमा
समाज

एचआइभी सङ्क्रमितको निःशुल्क स्वास्थ्य बिमा

चितवन । जिल्लामा रहेका ३४८ एचआइभी सङ्क्रमितको परिवारलाई निःशुल्क स्वास्थ्य बिमा गरिएको छ । यहाँ रहेका स्थानीय तहसँगको समन्वयमा उनीहरुको...

Read more
Chitwan Post

सर्लाहीमा पेस्तोलसहित एक व्यक्ति पक्राउ

Chitwan Post

सिसी क्यामेराको ‘औचित्य’

धर्म जीवनको खोज हो

जीवनमा खुसीको महत्त्व के छ !

धर्म जीवनको खोज हो

धर्म जीवनको खोज हो

साइट नेभिगेशन

  • अन्तर्वार्ता
  • अर्थ
  • कला
  • खेलकुद
  • पाठक पत्र
  • प्रमुख समाचार
  • प्रविधि
  • राजनीति
  • वाग्मती
  • विचार
  • विश्व
  • शिक्षा
  • समाचार
  • समाज
  • सम्पादकीय
  • साहित्य
  • स्वास्थ्य

सम्पर्क

चितवन पोष्ट प्रकाशन प्रा. लि.
भरतपुर-१०, विद्युतरोड, हाकिमचोक
फोन : ०५६-५९५६२१ , ०५६-५९५६२४

विज्ञापनको लागि सम्पर्कः
९८६४२८०३१३, ९८६४२८०३१४, ९८५५०५१०९२
इमेल : chitwanpost@gmail.com

शाखा कार्यालयहरु

सौराहाचोक,टाँडी, फोनः ९८५५०८०२९१ (होमनाथ सापकोटा)
पर्सा: ९८४५१६०२९५ (प्रमिला अर्याल)
चनौली : ९८६५००५५९७ (रामशरण गैरे)
कावासोतीः ९८४३४०२६४४ (विन्दु न्यौपाने)
धादिङबेसीः ०१०–५२०६६५
दमौलीः ०६५–५६०८३९
डुम्रेः ०६५–६९०८०६
त्रिशूलीः ०१०–५६०५४७,९८५१०१४३९१

  • हाम्रो बारेमा
  • सम्पर्क
  • बिज्ञापन

© २०२० चितवन पोष्ट - दैनिक समाचार पत्र | सर्वाधिकार सुरक्षित । वेब तथा होस्टिङ सेवा: नमस्टेक

No Result
View All Result
  • गृहपृष्‍ठ
  • समाज
  • राजनीति
  • अर्थ
  • विचार
  • अन्तर्वार्ता
  • स्वास्थ्य
  • विश्व
  • साहित्य
  • कला
  • खेलकुद
  • इ-पत्रिका

© २०२० चितवन पोष्ट - दैनिक समाचार पत्र | सर्वाधिकार सुरक्षित । वेब तथा होस्टिङ सेवा: नमस्टेक

Welcome Back!

Sign In with Facebook
OR

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In