चितवनमा तस्करले गोली हानेर गैँडा मारेको खबरले यतिबेला संरक्षणकर्मीहरु स्तब्ध बनेका छन् । केही साताअघिमात्रै चोरीशिकारीका कारण २०७० सालभित्र कुनै पनि गैँडा नमरेको भन्दै निकुञ्जले शून्य शिकार वर्ष मनाएको थियो । गैँडा संरक्षणमा चितवन निकुञ्जलाई मिलेको सफलताको चर्चा सेलाउन नपाउँदै २०७१ सालको सुरूकै महिनामा गत शुक्रबार राति गैँडा मरेपछि संरक्षणमा चुनौती थपिएको हो । चितवन निकुञ्जमा १४ महिनापछि तस्करहरुले गैँडा मारेका हुन् । गैँडा तस्करका लागि चितवन कुनैबेला प्रख्यात मानिएको थियो । एकै वर्ष चितवन निकुञ्जमा ३७ वटासम्म गैँडा मरेको कालो इतिहास छ । सुरक्षा सतर्कता र चोरीशिकारविरूद्ध अभियानले २०६६ सालपछि यो क्रम घट्दै आएको थियो । ०६६ को पुस, ०६८ चैत र ०६९ फागुन ५ मा चोरीशिकारीका कारण गैँडा मरेको थियो । त्यसयता, निकुञ्जमा चोरीशिकारीबाट गैँडा मरेको थिएन ।
चितवन निकुञ्जमा सुरक्षाका लागि गण र गुल्मका करिब ११ सय नेपाली सेना परिचालन गरिएको छ । तीन वर्षदेखि तैनाथ भएको गण र गुल्म एक साताअघि परिवर्तन भएको थियो । निकुञ्जको चितवन र मकवानपुरमा तैनाथ नन्दा बक्स गणको सट्टामा श्रीजंग गणले हाल त्यहाँको सुरक्षा व्यवस्था सम्हाल्दैै आएको छ । त्यस्तै, नवलपरासी क्षेत्रमा तैनाथ रणदल गुल्म पनि परिवर्तन भएको छ । चोरीशिकारीहरुले सुरक्षाकर्मीहरु नयाँ आएको मौका छोपेर सक्रियता बढाएको यो घटनाले देखाएको छ । पछिल्लो समय चोरीशिकारीको सक्रियता बढिरहेको छ । केही दिनअघि निकुञ्जनजिकका सामुदायिक वनहरुमा पनि गैँडा मार्ने धराप र बन्दुकहरु बरामद भएका थिए । यस्तै, मंगलपुरस्थित सेतीदेवी सामुदायिक वन क्षेत्रमा बन्दुक र गोलीसमेत बरामद भएको थियो । निकुञ्जभित्र पसेर गोली चलाएको घटनाचाहिँ यसअघि सुनिएको थिएन ।
चितवन निकुञ्जमा तैनाथ सेनाको गण र गुल्म परिवर्तन भएको मौका छोपेर गैँडा शिकार भएपछि घटनामा संलग्नहरुको व्यापक खोजी भइरहेको छ । नेपाल प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सीआईबी), निकुञ्ज प्रशासन र नेपाली सेनाको संयुक्त टोली अनुसन्धानमा खटिएको छ । टोलीले शंकास्पद तीन व्यक्ति गिरफ्तार गरेको छ । तस्कर खोज्न प्रहरीको तालिमप्राप्त कुकुरसमेत परिचालन गरिएको छ । यसले चोरीशिकारमा संलग्नको खोजी गर्न सहयोग पुग्ने विश्वास गरिएको छ । टोलीले निकुञ्जबाहिर जगतपुरको प्रस्तावित मध्यवर्ती सामुदायिक वनमा खागविहीन अवस्थामा मृत गैँडा भेट्टाएको थियो । निकुञ्जले गैँडा विचरण गर्ने निकुञ्जबाहिरको ठाउँमा पनि जिल्ला वन र प्रहरीको समन्वयमा सुरक्षा सतर्कता बढाइने जनाएको छ । निकुञ्जले गैँडा मरेको यस घटनालाई चुनौतीका रुपमा लिएर चोरीशिकारविरूद्ध सक्रियता बढाएर संरक्षण अभियानलाई तीव्रता दिनु जरूरी छ ।
Discussion about this post