ADVERTISEMENT
१४ माघ २०७७, बुधबार
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
  • Login
  • गृहपृष्‍ठ
  • समाज
  • राजनीति
  • अर्थ
  • विचार
  • अन्तर्वार्ता
  • स्वास्थ्य
  • विश्व
  • साहित्य
  • कला
  • खेलकुद
  • इ-पत्रिका
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
१४ माघ २०७७, बुधबार
Chitwan Post Daily | चितवन पोष्ट दैनिक
No Result
View All Result

दुई माओवादीबीचको एकता मह¤वपूर्ण कि नयाँ शक्तिको उदय ?

by चितवन पोष्ट
२०७० चैत्र १९, बुधबार ०२:३५ गते
in विचार
0
Chitwan Post
0
SHARES
Share on FacebookShare on Twitter

मधुसूदन दवाडी
एकीकृत माओवादी विभाजित भएको डेढ वर्ष नहुँदै दुवै शक्तिको एकता तथा सहकार्यका बारेमा चर्चा–परिचर्चा हुने गरेका छन् । संविधानसभाको निर्वाचनलाई बहिष्कार गरेको नवगठित माओवादी अहिले पनि सडकमा नै छ भने एकीकृत माओवादी भने तेस्रो ठूलो शक्तिका रुपमा सदनमा प्रतिनिधित्व गर्दैछ । सरकारको सञ्चालन तथा शान्ति प्रक्रियाको कार्यदिशामा विमति राख्दै वैद्य समूह एमाओवादीबाट अलग भएको हो । उसले वैधानिक रुपमा निर्वाचन आयोगमा पार्टी दर्ता नगरे पनि उसले अझै जनयुद्धको जगमा जनविद्रोहलाई मुख्य कार्यदिशा बनाएको छ । पुरानो संसदीय अवस्थाबाट मुलुकको आर्थिक तथा सामाजिक रुपान्तरण हुन नसक्ने ठहर छ भने अर्काेतर्फ एमाओवादी भने अहिलेकै प्रक्रियाबाट पनि रुपान्तरण सम्भव भएको दाबी गर्दछ ।
पुरानो संविधानसभामा देशको ठूलो राजनीतिक शक्तिका रुपमा उदाएको एमाओवादी दोस्रो संविधानसभाको निर्वाचनमा कमजोर बनेपछि अहिले दुवै माओवादीको एकीकरणबारे बहसहरु चल्न थालेका छन् । तत्काल पार्टी एकता नगरे पनि कार्यगत एकता गर्नुपर्दछ भन्नेमा दुवै पार्टी सहमत देखिन्छन् । यसलाई दृष्टिगत गरेर यही फागुन २९ गते दुवै पार्टीका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल र मोहन वैद्यले दुई बुँदे सहमतिपत्रमा हस्ताक्षर गरेका थिए । उनीहरुको सहमतिपत्रमा दुवै पार्टी संयुक्त आन्दोलनमा जाने निर्णय भएको बारे उल्लेख गरिएको थियो । हिजो शक्तिशाली रहँदा दुवै पार्टी एकीकरणको आवश्यकता नदेखेका दुवै दलले अहिले कमजोर बनेपछि एकीकरणको महसुस गरेका छन् ।
अहिले दुई पार्टी अलग रहे पनि हिजोको विद्रोहकालमा घटेका मानवअधिकार उल्लंघनका घटनाहरुप्रति दुवै पार्टीका नेताहरु जिम्मेवार छन् । अहिले गोरखा फुजेलका नन्दप्रसाद अधिकारीको अनशन प्रकरणदेखि लिएर अन्य कतिपय घटनाक्रमहरुबाट हिजो द्वन्द्वकालका घटनाहरु उल्टिएर दुवै माओवादीका नेताहरु जुनकुनै समयमा पक्राउ पर्ने सम्भावना बढ्दै गएको छ । हिजोको द्वन्द्वकालको त्रास आजसम्म पनि दुवै पार्टीलाई उत्तिकै देखिन्छ । कयौँ जिल्लामा दुवै पार्टीका नेता तथा कार्यकर्ताहरुलाई द्वन्द्वकालको घटनालाई लिएर मुद्दा दर्ता गर्ने क्रम पनि बढिरहेको छ । शान्ति तथा मेलमिलाप आयोग बनाएर टुङ्ग्याउनु पर्ने कयौँ विषय अझै ओझेलमा परेकाले पनि शान्ति प्रक्रियाका जटिलताहरुले दुवै पार्टी असजिलोमा पर्न सक्छन् । यसखाले घटनाहरुमा दुवै पार्टीको धारणा समान बनाउन र आफूहरु बलियो बन्न पनि उनीहरुको बीचमा एकता तथा सहकार्य हुन आवश्यक देखिन्छ । उनीहरु एकापसमा टाढिँदै गएमा उनीहरुको आवाज कमजोर बन्ने र द्वन्द्वकालको मुद्दा ब्यँुतने सम्भावनाहरु बढ्न जान्छ ।
अर्काैतर्फ, हिजोका मुख्य प्रतिद्वन्द्वी दलहरु अहिले एक भएर सरकारको नेतृत्व गरेकाले जुनकुनै बेला उनीहरुको पेलानमा पर्न सक्ने खतरा रहेकाले पनि दुवै माओवादीले सहकार्यको महसुस गरेका हुन् । अन्य दलहरुभन्दा लामो सहकार्यको हिसाबले दुई माओवादी नजिक भएकाले यदि संविधान निर्माण प्रक्रियामा नेकपा—माओवादीलाई समावेश गर्ने हो भने एमाओवादीले मात्र पहल गर्न सक्छ । तत्काल दुई माओवादीका बीचमा एकता भए संविधान निर्माण प्रक्रियामा पनि दुवै दलको सहयोग पुग्ने देखिन्छ । जति मोहन वैद्यलाई संविधान निर्माण प्रक्रियाको विरोध गर्न सजिलो छ, त्यति प्रचण्ड र बाबुरामलाई छैन । संविधान निर्माण प्रक्रियालाई सहयोग पु¥याउनका लागि वैद्यहरु एमाओवादीको कार्यदिशामा हिँडे भने ठूलो सहयोग पुग्ने देखिन्छ । राष्ट्रिय राजनीतिको मूलधारबाट आफ्ना एजेन्डाहरु ओझेलमा पर्न सक्ने खतरा रहेकाले पनि अहिले दुवै माओवादीमा सहकार्य गर्नुपर्ने महसुस भएको छ । राजनीतिक दलहरु कमजोर बन्दा पार्टीका कार्यकर्ताहरु लाखापाखा लाग्ने सम्भावना रहन्छ । पार्टीका कार्यकर्ताहरु र शक्तिलाई जोगाएर राख्न पनि राजनीतिक दलहरुले समयअनुसार नयाँ कार्यक्रमहरु निर्माण गर्न सक्नुपर्दछ ।
अहिले एमाओवादी कमजोर बनेको अवस्थामा कांग्रेस र एमालेजस्ता सत्ताको साझेदार दलहरु स्थानीय निकायको निर्वाचनको मुद्दालाई चर्काे रुपमा उठाइरहेका छन् । अहिले तत्कालै स्थानीय निकायको निर्वाचन भए एमाओवादीले संविधानसभाको जस्तै पराजय भोग्ने खतरा रहन्छ । संविधानसभाअघिको जस्तो उत्साह र जाँगर अहिले एमाओवादीका कार्यकर्ताहरुमा देखिँदैन, त्यसैले पनि एमाओवादी तत्काल स्थानीय निकायको निर्वाचन गर्न दिने पक्षमा छैन । स्थानीय निकायको निर्वाचनका विपक्षमा दह्रो रुपमा उत्रिनका लागि पनि अहिले दुवै माओवादीबीचको एकता तथा सहकार्यको मुद्दा दुवै पार्टीमा उठिरहेको छ । तल्लो तहदेखि पार्टी नेतृत्वलाई सशक्त बनाउनका लागि पनि लोकतन्त्रमा दलहरुका लागि स्थानीय निकायको निर्वाचन प्रतिष्ठाको विषय बन्ने गर्दछ । आफ्नो शक्तिलाई जोगाइराख्नका लागि पनि राजनीतिक दलहरु स्थानीय निकायको निर्वाचन गर्दा आफूलाई उपयुक्त हुने समयको खोजी गर्दछन् । विशेषतः सत्तामा रहँदा निर्वाचन छिटो गर्न खोज्ने र प्रतिपक्षमा रहँदा निर्वाचनमा जान नखोज्ने नेपाली राजनीतिको पुरानै संस्कार देखिन्छ । प्रशासन र पैसाको खोलो बगाउने परिपाटीले गर्दा पनि यस्तो हुन गएको छ ।
राज्यसत्तामा हस्तक्षेपकारी नीति लिनका लागि पनि दुवै माओवादी मिल्न जरूरी छ । कुनै दल फुटेमा अन्य प्रतिस्पर्धी दललाई फाइदा भइरहने जस्तो देखिए पनि लोकतान्त्रिक पद्धतिमा दलहरु सधैँ फुटेको भन्दा जुटेको नै राम्रो हुन्छ । नेपालमा कम्युनिस्ट पार्टीहरुको जनमत ६२ प्रतिशत रहे पनि एकापसको फूट तथा विभाजनले गर्दा राज्यसत्ता सञ्चालनमा कम्युनिस्ट पार्टीहरुले खासै प्रभावकारी भूमिका खेल्न सकेका छैनन् । कम्युनिस्ट पार्टीहरुले भनेअनुसारको व्यवहारमा रुपान्तरण नल्याएसम्म उनीहरुको अवस्था साना राजनीतिक घटकहरुमा मात्र सीमित हुन जाने देखिन्छ ।
राजनीतिक दलहरुका बीचमा एकता हुनका लागि विचार, राजनीति र सिद्धान्त मिल्नुपर्ने आवश्यकता पर्दछ । एमाले र नेपाली कांग्रेसको फूट तथा एकताको परिदृश्यलाई अध्ययन गर्दा हरेक दल सत्तामा पुग्दा फुट्ने र प्रतिपक्षमा रहँदा मिल्ने संस्कार पाइन्छ । यसैलाई आधार मान्ने हो भने दुई माओवादीका बीचमा पनि एकता हुन सक्ने सम्भावना रहन्छ । वैद्य पक्ष एमाओवादीबाट अलग हुनुमा सैद्धान्तिकभन्दा पनि व्यावहारिक कारणहरु पनि जिम्मेवार छन् । विगतमा रामबहादुर थापालाई प्रधानमन्त्री बनाउने चर्चा चलिरहँदा एक्कासि भट्टराई वा अन्य कोही व्यक्तिको खोजी हुन थालेपछि वैद्य पक्ष अलग भएको थियो, जुन अवस्था अहिले छैन । नेपाली राजनीतिमा प्रचण्ड, भट्टराई वा वैद्यको प्रभाव कायमै राख्ने हो भने पनि अहिले उनीहरु अझ शक्तिशाली बन्दै जानुको विकल्प देखिँदैन । उनीहरु अझ कमजोर बन्दै गएमा उनीहरुको भूमिका मोहनविक्रम सिंह वा नारायणमान बिजुक्छे र चित्रबहादुर केसीको भन्दा बढी प्रभावकारी बन्न सक्दैन ।
कम्युनिस्ट पार्टीहरु फुट्नुको मुख्य कारण अस्पष्ट सैद्धान्तिक धरातल, व्यक्तिवादी सांगठनिक संरचना, नेताहरुमा रहेको अहंकार र दम्भ नै हो, जसको अन्त्य हुन नसकेसम्म कम्युनिस्ट पार्टीहरु शक्तिशाली बन्न सक्दैनन् । यस कुरालाई दुवै माओवादीले विशेष ध्यान दिनुपर्दछ । बाबुरामले देखेको पुँजीवादी समाजको स्थापना गर्ने बाटो र बैध पक्षले देखेको  सशस्त्र संघर्षको बाटो वीचको फ्युजनले मात्र दुबै पार्टीलाई एक गर्न सक्छ । पार्टीको एकता कुनै अर्काे दल वा नेतालाई कमजोर पार्नको लागि मात्र नभई देश तथा समाजको अग्रगामी रुपान्तरणको लागि हुनुपर्दछ । हाम्रो देशमा भने प्रतिपक्षी दलहरुको भूमिका सत्तापक्षलाई असजिलोमा पार्नका लागि वा खोचे थाप्नका लागि मात्र हुने प्रवृत्तिले गर्दा लोकतन्त्र संस्थागत बन्न सकेको छैन ।
मोहन वैध र प्रचण्डको वीचमा देखिएको सहमति तथा बढ्दो हिमचिमले गर्दा एमाओवादीभित्र बाबुराम  भट्टराई सशंकित बन्दै गएका छन् । बैध समूहलाई पार्टीमा भित्रयाएर भोलि भट्टराई समूह वाहिरिने अवस्था आयो भने त्यसले कसैको पनि हित गर्देन जसबाट पार्टी एकता हुनुले खासै अर्थ राख्दैन । हालसालै मिडिया मार्फत देशमा नयाँ शक्तिको उदय हुनुपर्ने भट्टराईको अभिब्यक्तिले पनि त्यस विषयलाई थप पुष्टी गर्दछ । अहिले प्रचण्ड भने वैधसँग सहकार्यको लागि सहमति गर्ने र अर्काेतर्फ भट्टराईले भने नयाँ शक्ति स्थापनामा जोड दिनुले दुई विचारमा कुन महत्वपूर्ण भन्ने जिज्ञासा उब्जिएको छ । अहिलेको देशको मुख्य आवश्यकता भनेको धेरैवटा दल वा पार्टीको स्थापना भन्दा पनि पुरानै शक्तिहरुको वीचको एकता र सहकार्यको संस्कृतिको निर्माण नै हो । अहिले संविधान निर्माण गर्ने समयमा वाबुराम भट्टराई जस्तो बौद्धिक ब्यक्तित्व नयाँ शक्ति निर्माण गर्ने नाउँमा बरालिनु नयाँ वोतलमा पुरानो रक्सी राखेजस्तो मात्र हुन्छ । देश र नेपाली जनताले बावुराम भट्टराई कार्यशैली तथा सरकारको नेतृत्व हेरी सकेकोले फेरी उनलेनै निर्माण गर्ने नयाँ शक्तिले खासै महत्व राख्दैन । भारतमा केजरीवालको अभियान तथा राजनीतिक चर्चाले गर्दा नेपालमा नयाँ शक्तिको उदय गर्ने विषयले प्राथमिकता पाएको हुनसक्छ तर अहिलेको नेपालको राजनीतिक परिस्थितिलाई हेर्दा दलहरु वीचको सहकार्य,छलफल र एकतानै मुख्य आवश्यकता हो । अहिले बाबुराम भट्टराईले बदलिदो परिस्थितिमा समयअनुसार पार्टीलाई बदल्न शाहस देखाउन आवश्यक छ नयाँ शक्तिको उदय होइन । हिजो इतिहासमा नेपालका सबै राजनीतिक दलहरु नयाँ शक्तिनै थिए समय अनुसार आफुलाई परिवर्तित गर्न नसक्दानै आज उनीहरुको भूमिकामाथि प्रश्न चिन्ह उभिएको हो ।
समाप्त

Related Posts

नेपालमा कोरोनाबाट थप ३०३ सङ्क्रमित, २८५ जना निको

युट्युब मिडिया र यसले समाजमा फैलाइरहेको विकृति

एउटा हलीको दृष्टान्त ! [लक्ष्मणरेखा]

एउटा हलीको दृष्टान्त ! [लक्ष्मणरेखा]

मध्यवर्ती क्षेत्र अतिक्रमणमा भोटको राजनीति

मध्यवर्ती क्षेत्र अतिक्रमणमा भोटको राजनीति

Discussion about this post

अन‌ि यो पनि

Chitwan Post
समाज

जालसाजी आरोपमा वडा अध्यक्षविरूद्ध मुद्दा

भरतपुर । इच्छाकामना गाउँपालिका वडा नं–५ का वडा अध्यक्ष मोदराज सिलवाल, भरतपुर महानगरपालिका वडा नं–१५ का वडा अध्यक्ष शम्भुबहादुर भण्डारी,...

Read more
मूल्यसूची नराख्ने नौ पसललाई जरिवाना

मूल्यसूची नराख्ने नौ पसललाई जरिवाना

रहेनन् वामपन्थी नेता खम्बासिंह कुँवर

जसले दिए अध्यक्ष प्रचण्डलाई पार्टी सदस्य

काजी बालाई प्रचण्डले दिए श्रद्धाञ्जली (फोटो फिचर)

‘प्रतिगमनविरूद्ध लड्न अझ शक्ति’ : प्रचण्ड

नेपालमा कोरोनाबाट थप ३०३ सङ्क्रमित, २८५ जना निको

युट्युब मिडिया र यसले समाजमा फैलाइरहेको विकृति

साइट नेभिगेशन

  • अन्तर्वार्ता
  • अर्थ
  • कला
  • खेलकुद
  • पाठक पत्र
  • प्रमुख समाचार
  • प्रविधि
  • राजनीति
  • वाग्मती
  • विचार
  • विश्व
  • शिक्षा
  • समाचार
  • समाज
  • सम्पादकीय
  • साहित्य
  • स्वास्थ्य

सम्पर्क

चितवन पोष्ट प्रकाशन प्रा. लि.
भरतपुर-१०, विद्युतरोड, हाकिमचोक
फोन : ०५६-५९५६२१ , ०५६-५९५६२४

विज्ञापनको लागि सम्पर्कः
९८६४२८०३१३, ९८६४२८०३१४, ९८५५०५१०९२
इमेल : chitwanpost@gmail.com

शाखा कार्यालयहरु

सौराहाचोक,टाँडी, फोनः ९८५५०८०२९१ (होमनाथ सापकोटा)
पर्सा: ९८४५१६०२९५ (प्रमिला अर्याल)
चनौली : ९८६५००५५९७ (रामशरण गैरे)
कावासोतीः ९८४३४०२६४४ (विन्दु न्यौपाने)
धादिङबेसीः ०१०–५२०६६५
दमौलीः ०६५–५६०८३९
डुम्रेः ०६५–६९०८०६
त्रिशूलीः ०१०–५६०५४७,९८५१०१४३९१

  • हाम्रो बारेमा
  • सम्पर्क
  • बिज्ञापन

© २०२० चितवन पोष्ट - दैनिक समाचार पत्र | सर्वाधिकार सुरक्षित । वेब तथा होस्टिङ सेवा: नमस्टेक

No Result
View All Result
  • गृहपृष्‍ठ
  • समाज
  • राजनीति
  • अर्थ
  • विचार
  • अन्तर्वार्ता
  • स्वास्थ्य
  • विश्व
  • साहित्य
  • कला
  • खेलकुद
  • इ-पत्रिका

© २०२० चितवन पोष्ट - दैनिक समाचार पत्र | सर्वाधिकार सुरक्षित । वेब तथा होस्टिङ सेवा: नमस्टेक

Welcome Back!

Sign In with Facebook
OR

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In